ایجاب وایجاد موجودی از غیر مجرای علل و اسباب خاص او، ممتنع (غیر ممكن) است. از طرف دیگر، علل و اسباب طبیعی، مختلف است و مواد این عالم در آن واحد استعداد متأثر شدن از چندین علت را دارند. شهید مطهری (ره) در مورد مطلب فوق میگوید: اعمال و افعال بشر از آن سلسله حوادث است كه سرنوشت حتمی و تخلفناپذیر ندارد، زیرا بستگی دارد به هزاران علل و اسباب و از آن جمله انواع ارادهها و انتخابها و اختیارها كه از خود بشر ظهور میكند.(مجموعه آثار، ج 1، ص 394) 2 - سعادت و شقاوت، خوشبختی و بدبختی یك امر حتمی و اجتنابناپذیر نیست، حتی اگر انسان كارهایی انجام داده باشد كه در صف اشقیا قرار گیرد، اما میتواند با تغییر موضع خود و روی آوردن به نیكیها، مخصوصاً خدمت به خلق خدا (با قصد نزدیكی به خدا) سرنوشت خود را دگرگون سازد."(تفسیر نمونه، ج 10، ص 243) چنان كه در دعای مخصوص شب سوم ماه مبارك رمضان میخوانیم: "و ان كنتُ من الاشقیا فامحنی من الاشقیا و اكتبنی من السعداء؛ خدایا! اگر من از شقاوتمندانم (یعنی كارهای من موجب شده كه اسم من در فهرست بدبختها و شقاوتمندان قرار گیرد)، نامم را از آن ردیف حذف كن و در فهرست سعادتمندان و خوشبختها بنویس"، یعنی توفیق این كار را به من مرحمت كن. سپس در ذیل دعا علت درخواست دگرگونی سرنوشت را مستند میكند به آیه قرآن كه "خدایا! تو در قرآنت كه بر پیامبر(ص) فرستادهای فرمودی: "یمحو الله ما یشاء و یثبت؛(سوره رعد آیه 39) خداوند هر چه را بخواهد (از آن چه كه قبلاً ثبت شده) محو میكند و هر چه را بخواهد (از آن چه كه قبلاً ثبت نشده) ثبت میكند". ناگفته نمونه كه فقط تقدیرات غیر حتمی هستند كه تغییر پذیرند وعواملی كه در دارای سهمی بیشتر در این تغییر ه اعمال اختیاری انسانه، اما مقدرات حتمی تغییر ناپذیرند ، نه بدان رو كه ذاتا تغییر ناپذیرند ، بلكه اراده خداوند بر این تعلق گرفته كه حتما روی دهند یعنی خداوند نمی خواهد این تقدیرات را تغییر دهد نه این كه ذاتا تغییر ناپذیرباشند. مثلاً زمان قیامت جزو مقدورات حتمی است وبه اعمال صالح و نا صالح انسان وابسته نیست ودعای كسی به تاخیرش نمی اندازد. منبع گروه شبهات 🇮🇷 کانال ویکی شبهه 🇮🇷 🌐«کانال جامع شبهات و شایعات فضای مجازی»🌐 https://telegram.me/joinchat/BWGstz9LDGhlEtwQ6sumxg