حاكم در مستدرك روايتي ديگري را نقل كرده كه اعمال ما بر اهل قبور عرضه مي‌شود و در پايان به صحت روايت تصريح مي‌كند: أخبرنا أبو النضر الفقيه وإبراهيم بن إسماعيل القارئ قالا ثنا عثمان بن سعيد الدارمي ثنا يحيى بن صالح الوحاظي ثنا أبو إسماعيل السكوني قال سمعت مالك بن أدى يقول سمعت النعمان بن بشير رضي الله عنهما يقول وهو على المنبر سمعت رسول الله صلى الله عليه و سلم يقول ألا إنه لم يبق من الدنيا إلا مثل الذباب تمور في جوها فالله الله في إخوانكم من أهل القبور فإن أعمالكم تعرض عليهم . هذا حديث صحيح الإسناد ولم يخرجاه . نعمان بن بشير مي‌گويد: از رسول خدا صلي الله عليه و سلم شنيدم كه فرمود: .... خدا را خدا را در باره اهل از برادرانتان؛ چرا كه اعمال شما بر آنها عرضه مي‌شود. اين روايت صحيح است ولي مسلم و بخاري آن را نياورده اند. [6] رسول خدا(ص) فرمود: «اِذَا مَرَّ الرَّجُلُ بِقَبرِ اَخِیهِ یَعرِفُهُ فَسَلَّمَ عَلَیهِ وَعَرَفَهُ وَاِذَا مَرَّ بِقَبرٍ لَا یَعرِفُهُ فَسَلَّمَ عَلَیهِ رَدَّ عَلَیهِ السَّلَام؛ وقتی کسی از کنار قبر برادر دینی خود که می‌شناسد، بگذرد و بر او سلام کند، مرده سلام او را پاسخ می‌دهد و او را می‌شناسد و اگر از کنار قبری بگذرد و صاحب آن را نشناسد و سلام کند، مرده سلام او را پاسخ می‌دهد.» [7] وقتی مرده انسانهای عادّی جواب سلام بدهد، آیا پیامبر اکرم صل الله علیه و آله و امامان معصوم علیه السلام حتی بعد از مماتشان سخنان ما را متوجه نمی‌شوند و جواب ما را نمی‌دهند؟ نکته سوم : حیات انبیاء و شهدا با انسان های عادی فرق می‌کند، طبق آیه قرآن شهدا زنده هستند وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ في‏ سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ. و به آنها كه در راه خدا كشته مى‌‏شوند، مرده نگوييد! بلكه آنان زنده‏‌اند، ولى شما نمى‌‏فهميد [8] آلوسی از بزرگان اهل سنت در این باره می‌گوید: أما حیاة الأنبیاء علیهم الصلاة و السلام الحیاة البرزخیة التی هی فوق حیاة الشهداء الذین قال الله تعالى فیهم بَل أحیَاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقُونَ فأمر ثابت بالأحادیث الصحیحة. حیات انبیا علیهم السلام حیاتی است برزخی وبرتر از حیات شهداست که خداوند متعال در مورد ایشان فرموده است که ایشان زندهاند نزد پرورگارشان روزی داده می‌شوند . پس این امر مطلبی ثابت شده با روایات صحیح است. [9] و من ثم قال الإمام السبكي حياة الأنبياء والشهداء كحياتهم في الدنيا به همين دليل امام سبکي گفته است که حيات انبيا و شهدا مانند زندگيشان در دنياست. [10] پس وجود این آیات و روایات پیامبران و ائمه به اذن خدا شاهد بر اعمال امت هستند. منابع: [1 ] مائده آیه 117 [2 ] نساء آیه 159 [3] توبه آیه 105 [4] تفسير نور، قرائتی، ج‏5، ص: 140 [5] مسند أحمد بن حنبل، ج3، ص164، ح12706 [6] الحاكم النيسابوري، المستدرك علي الصحيحين، ج4، ص342، ح7849 [7] کنز العمّال، متقی هندی، ج 15، ص 646، ح42556؛ الفقه علی المذاهب الاربعة، مازح، یاسر، ج 1، ص387 [8] بقره آیه 154 [9] الآیات البینات فی عدم سماع الأموات ج1/ص39 للآلوسی النعمان بن محمود [10] السيرة الحلبية ج2/ص432 🇮🇷 کانال ویکی شبهه 🇮🇷 🌐«کانال جامع شبهات و شایعات فضای مجازی»🌐 https://telegram.me/joinchat/BWGstz9LDGhlEtwQ6sumxg