خواندن تاریخ أَيْ بُنَيَّ إِنِّي وَ إِنْ لَمْ أَكُنْ عُمِّرْتُ عُمُرَ مَنْ كَانَ قَبْلِي فَقَدْ نَظَرْتُ فِي أَعْمَالِهِمْ وَ فَكَّرْتُ فِي أَخْبَارِهِمْ وَ سِرْتُ فِي آثَارِهِمْ حَتَّى عُدْتُ كَأَحَدِهِمْ .... پسرم! درست است كه من به اندازه پيشينيان عمر نكرده‌ام، امّا در كردار آنها نظر افكندم، و در اخبارشان انديشيدم، و در آثارشان سير كردم تا آنجا كه گويا يكى از آنان شده‌ام، بلكه با مطالعه تاريخ آنان، گويا از اوّل تا پايان عمرشان با آنان بوده‌ام پس قسمت‌هاى روشن و شيرين زندگى آنان را از دوران تيرگى شناختم، و زندگانى سودمند آنان را با دوران زيانبارش شناسايى كردم، سپس از هر چيزى مهم و ارزشمند آن را، و از هر حادثه‌اى، زيبا و شيرين آن را براى تو برگزيدم، و ناشناخته‌هاى آنان را دور كردم. یکی ازمواردی که کمتر به آن پرداخته شده مطالعه تاریخ گذشتگان است ،که بادقت و تحقیق درنحوه زندگی ،ارتباط آنها ، نحوه رشد علمی وپیشرفت هایی که داشته اند، وچه عواملی باعث رشد و یا ازبین رفتن حکومت ها شده و..... می شود برای آینده تصمیم های درست و دقیق تری گرفت، چراکه گذشته آینه ای است برای کسب تجربه و عبرت آموزی، برای ساختن آینده ای باکمترین نقص ها وبیشترین رشدها. تاریخ خوب و بد دارد و با عبرت گرفتن و یا تجربه آموزی ما می‌تواند برای حال و آینده ما درس باشد. و یابلعکس ،می تواند تاریخ تکرار شود وراهی که آنها رفتند وشکست خوردند را ما هم برویم. مولا علی هم درتوصیه خود می فرمایند برگذشتگان بنگرید ودقت کنید وقسمت های خوب وروشن آن را بگیریم وبکاربندیم واز قسمت های منفی هم عبرت بگیریم و آن راتکرارنکنیم. چه انسانهای ظالم وقدرتمندی بوده اند که اثری از آنها و آثارشان نیست و چه انسانهای تحت ظلم قرارگرفته ای که خوب و نیک بودند و الان ازآنها یاد می شود. ازاین دست مسائل زیاد است که باید آینه عبرت آموزی و تجربه باشد و باعث رشد و تعالی ما گردد، وکسی نباید قصد رفتن راه شر و بی منفعت آنها را داشته باشد، چراکه درعمراندک ما مجالی نیست برای کسب تجربه های تلخ وغیر سودمند. @Zendegiye_pooya