نتیجه اینکه ، چنانچه همه بندها و ضمایم این سند بر اساس همان اصول آمده در مقدمه و بندهای اول تا سوم آن و اصل تشریک منافع و احترام به تمامیت ارضی و استقلال کشور اجرایی شود، می توان انتظار یک تحول بزرگ اقتصادی و توسعه کشور را داشت، در این صورت تحریم های یکجانبه امریکا ولو اینکه با اتحادیه اروپا همراه شود، راه بجایی نخواهد برد!
7⃣فراموش نکنیم که ما راجع به برنامه جامع با کشوری صحبت می کنیم که نزدیک به یک و نیم میلیارد نفر جمعیت دارد، چین تبدیل به یک ابرقدرت اقتصادی و بازیگر اصلی در دنیا شد و با سرعت در حال جلو زدن از امریکاست، با این تفاوت که هم وسعت و هم جمعیت آن به مراتب بیشتر از امریکاست.
8⃣در دنیای امروزی کشورهایی موفق خواهند بود که منافع راهبردی خود را از جنبه های مختلف با کشورهای بزرگ و پیشرفته و صاحب نفوذ و البته محترم و نافی سلطه گری گره بزنند و از طرف دیگر با اتکای به اعتماد به نفس و عرق ملی به جلو حرکت کنند و این دو یعنی تعامل راهبردی با یک دولت مقتدر و بازیگر اصلی در روابط بین الملل و دیگری تکیه بر ظرفیت های درون کشوری هرگز در تضاد هم نیستند بلکه مکمل خواهند بود.
9⃣راجع به توسعه یافتگی مناطق آزاد تجاری ، سوالی که همه ما را بفکر فرو خواهد برد این است که چرا علی رغم گذشت بیش از ۱۵ سال از تاسیس منطقه آزاد اروند شاهد پیشرفت و توسعه قابل توجه و ارزشمندی دراین منطقه نبودیم و چرا مناطق آزاد چابهار و قشم و حتی کیش از چندتا مغازه و ساختمان شیک و جاذبه گردشگری محدود فراتر نرفته و به قطب های تجاری منطقه خلیج فارس تبدیل نشدند؟ چونکه در جذب سرمایه گذاران خارجی موفق نبودیم و شاید اراده و به دنبال آن پشتکار قوی وجود نداشت. برنامه جامع همکاری ایران و چین را از این‌منظر باید یک فرصت طلایی بدانیم. آن طرفش چین است با قدرت سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی بزرگ در جهان و این طرفش ایرانی است مقتدر، با ثبات در منطقه و بازیگر اصلی در معادلات منطقه ای و البته دارنده منابع نفتی و غیر نفتی سرشار. ما هرگز قابل قیاس با کشورهای کوچکی چون قطر، بحرین و امارات نیستیم که در تامین امنیت خود چاره ای جز پذیرش سلطه خارجی ندارند. ما ایران هستیم با همه ویژگی های منحصر بفردش.
0⃣1⃣نتیجه اینکه بدور از هر گونه احساسات، نگارنده این یادداشت به عنوان یک شهروند ایرانی از امضای این سند نگران نیست. چونکه هم مردم امروز ما آگاه تر از گذشته هستند و همه به لزوم نگهداشت تمامیت ارضی و استقلال حاکمیت اذعان دارند و قطعا نخواهند گذاشت که هرگونه تفاهم‌نامه و قراردادی عزت و کرامت، استقلال، حاکمیت و منافع ملی کشور که به برکت خون هزاران شهید مظلوم به دست آمد، مخدوش گردد، انشاء الله.
✍دکتر شمس اردکانی