🔻
نُه فرق عمده بین «اذا» شرطیه و فجائیه
1.«اذا» شرطیه ویژه جمله فعلیه است اما «اذا» فجائیه ویژه جمله اسمیه.
2.شرطیه جواب میخواهد، برخلاف فجائیه.
3. شرطیه در صدر کلام میآید،برخلاف فجائیه.
4.زمان شرطیه استقبال است اما زمان فجائیه حال.
5.شرطیه مفید استمرار است، برخلاف فجائیه.
6.شرطیه ملازم با فاء عاطفه نیست برخلاف فجائیه که معمولا با فاء عاطفه به کار میرود، مثل«خرجتُ فاذا اسدٌ بالباب» کما فی قوله تعالی:
«فَاَلقاها فاذا هی حیّةٌ تسعیٰ»(طه/۲٠)،
«فَاَلقیٰ عصاه فاذا هی ثُعبان مبین. و نزع یده فاذا هی بیضاءُ للنّاظرین»(شعراء/۳۳_۳۲)،
«واقترب الوعدُ الحقّ فاذا هی شاخصةُ اَبصارُ الذین کفروا»(انبیاء/۹۷).
7.«اذا»ی شرطیه به جای فاء جوابیه نمینشیند برخلاف «اذا»ی فجائیه.
قال ابن مالک:
و تخلف الفاءَ اذا المفاجاة
ک: اِنْ تَجُدْ اذا لنا مکافاة
کما فی قوله تعالی:«اذا اذقنا النّاسَ رحمةً من بعد ضرّاءَ مَسّتْهُم اذا لهم مکرٌ فی آیاتنا»(یونس/۲۱)
_ در این آیه بین دو نوع« اذا»ی شرطیه و فجائیه جمع شده. اوّلی در صدر آیه شرطیه است(اذا اذقنا...) و دومی در ذیل آیه فجائیه است(اذا لهم مکرٌ) که به جای فاء جوابیه نشسته است.
8.«اذا»ی شرطیه میتواند با حرف عطف(واو،فاء، ثُمَّ) و بدون آن به کار رود، برخلاف فجائیه که اولا، بدون حرف عطف به کار نمیرود، و ثانیا، حرف عطف مزبور باید «فاء» باشد نه غیر آن. کما اَشرنا آنفاً.
9.معمولا اسمی که پس از «اذا»ی فجائیه میآید، مجرور است به «باء» زائده، مثل:«خرجت فاذا بزیدٍ...»، برخلاف «اذا»ی شرطیه.
#قرآن
#مفردات_قرآن
#مفردات
#شاهد_مثال
https://eitaa.com/adab_quran