M Maddahi:
این کتاب به نقد و بررسی کتاب اسلام بدون خدا؟ پیدایش ظاهرگرایی دینی در عهد صفوی نوشته کالین ترنر به ارائه تصویری منفی و کارنامهای غیر علمی از علامه مجلسی پرداخته است.
Turner, Colin P. Islam without Allah?; The Rise of Religious Externalism in Safavid Iran, Curzon Press, London, 2000.
این کتاب به زبان عربی ترجمه و در بغداد با عنوان التشیع و التصوف فی العصر الصفوی توسط منشورات الجمل منتشر شده است.
پژوهش حاضر پس از بررسی مختصر روند شیعه پژوهی و مطالعات غربیان درباره مجلسی به معرفی کالین ترنر و نظرات او در این کتاب، به نقد و بررسی دیدگاههای او دربارۀ علامه مجلسی میپردازد. ترنر با رویکردی منفی به بررسی نقش و جایگاه علامه مجلسی در دوره صفوی میپردازد. او با تحلیل مفاهیم ایمان، اسلام و علم در آموزههای دینی و بیان تفاوت آنها، علامه مجلسی را منحرف کننده ایمان یا اسلام باطنی به اسلام قشری، دینِ خدامحور به امام محور، و تغییر دهنده علوم اسلامی به علوم ظاهریِ مبتنی بر خرافه، معرفی میکند.
علامه مجلسی از دیدگاه او عالمی درباری است که بیجهت شهرت یافته است. او مجلسی را کسی معرفی میکند که باعث شد اولاً با رویکرد معنوی در اسلام یعنی صوفیه مبارزه شود، ثانیاً علم را منحصر در علوم ظاهری کرد و ثالثاً با انتشار احادیث ضعیف و جعلی باعث ترویج خرافات شده و در نهایت نیز تفکر او بود که باعث فروپاشی صفویان شد. او تلاش دارد با سیاه نمایی و کم ارزش جلوه دادن آثار و مجاهدتهای مجلسی او را حتی در حد یک گردآورنده بی دقت تنزل داده و کارهای او را در جهت منافع صفویان توصیف کند. پژوهش حاضر با رجوع به منابع تاریخی و آثار علامه غیر واقعی بودن این تصویر را نشان می دهد.
این کتاب در چهار فصل 1. از اسلام شناسی تا شناخت حدیث شیعه، 2. نگاهی به کتاب اسلام بدون خدا، 3. شخصیت علامه مجلسی در نگاه ترنر، 4. برداشتهای نادرست از مفاهیم حدیثی شیعه در 208 صفحه توسط انتشارات مرکز اسلامی الدراسات الاستراتیجیه وابسته عتبه مقدسه عباسیه در قم منتشر شده است.