💢حد ترخص 💢
حد ترخص يعنى از وطنش (يا جايى كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند ) به قدرى دور شود (3) كه ديوار شهر را نبيند و صداى اذان آن را نشنود ولى بايد در هوا، غبار يا چيز ديگرى نباشد كه از ديدن ديوار و شنيدن اذان جلوگيرى كند و لازم نيست به قدرى دور شود كه مناره‌ها و گنبدها را نبيند (4)، يا ديوارها هيچ پيدا نباشد، بلكه همين قدر كه ديوارها كاملًا معلوم نباشد كافى است (5).
(3) اراكى: كه اهل آنجا او را نبينند و اذان آنجا را نشنود. [پايان مسأله]
زنجانى: كه صداى اذان بلند آخر آنجا را نشنود و نيز اهل آن محل او را نبينند. [پايان مسأله]
(4) گلپايگانى، صافى: بلى، اگر به قدرى دور شده كه ديوار خانه‌هاى شهر كاملًا معلوم نيست ولى شبح آنها نمايان است، احتياط لازم آن است كه نماز نخواند تا وقتى كه شبح پنهان شود يا هم شكسته بخواند و هم تمام.
فاضل: يا ديوارها پيدا نباشد بلكه همين قدر كه ديوار كاملًا تشخيص داده نشود كافى است، و كسى كه از جايى كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند به قصد هشت فرسخ خارج شود، تا به حدّ ترخّص نرسيده بنا بر احتياط واجب بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.
(5) نورى: و كسى كه از جايى كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند به قصد هشت فرسخ خارج شود، تا حد ترخص نرسيده بنا بر احتياط واجب بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.
خوئى، تبريزى: شرط هشتم: آن كه به «حد ترخص» برسد و امّا در غير وطن، اعتبارى به حدّ ترخص نيست و همين كه از محلّ اقامت خارج شود، نمازش قصر است.
سيستانى: شرط هشتم: آن كه اگر از وطن حركت مى‌كند به «حدّ ترخّص» برسد و امّا در غير وطن، حدّ ترخّص اثرى ندارد و همين كه از محلّ اقامت خارج شود، نمازش قصر است. حدّ ترخّص جايى است كه اهل شهر حتى آنها كه در خارج شهر و توابع آن هستند مسافر را نتواند ببيند و نشانه آن اين است كه او اهل شهر را نتواند ببيند.
مكارم: شرط هشتم: به «حدّ ترخّص» برسد. «حدّ ترخّص» يعنى از وطن يا محلّ اقامتش به اندازه‌اى دور شود كه صداى اذان شهر را نشنود و مردم شهر او را نبينند، امّا ديدن و نديدن ديوارهاى شهر اثرى ندارد، ولى بايد در هوا گرد و غبار يا مه يا چيز ديگرى كه مانع ديدن است يا سر و صدايى كه مانع شنيدن است وجود نداشته باشد و اگر يكى از اين دو علامت حاصل شود كافى است، به شرط اين كه يقين به نبودن ديگرى نداشته باشد، و الّا احتياط، جمع ميان نماز شكسته و تمام است.
رهبري:
احوط، رعايت هر دو علامت است، هرچند بعيد نيست که شنيده نشدن اذان برای تعيين حدّ ترخّص کافی باشد.
معيار، شنيدن اذان آخر شهر از طرفی است که مسافر از آن خارج و يا داخل آن می‌شود.
تعيين آخر شهر موکول به نظر عرف است. اگر در نظر عرف کارخانه‌ها و شهرک‌های پراکنده اطراف شهر جزو شهر نباشد، مسافت را از آخر خانه‌های شهر بايد حساب نمود.
⚜️ @Ahkaam ⚜️