🌸 بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم🌸
🔵 واجب و حرام های الهی
0️⃣1️⃣ جلسه دهم: احکام تکلیفی
از امام رضا عليه السّلام درخواست شد مطالبى از حلال و حرام و واجبات و مستحبات بفرمایید چرا که شما حجّت خداوند بر آفريدگانش و معدن علم و دانش هستید. امام رضا عليه السّلام مطالب مفصلی بیان نموده و از جمله فرمودند:
وَ الْإِيمَانُ أَدَاءُ الْفَرَائِضِ وَ اجْتِنَابُ الْمَحَارِم... ايمان، انجام واجبات و ترک نمودن کارهای حرام است.
📗 تحف العقول، ص، ۴٢٢.
💠 احکام تکلیفی، احکام وضعی
احكام شرعى داراى تقسيمهاى مختلفى است، و مهم ترين آنها تقسيم احكام به تكليفى و وضعى است. حكم تكليفى، همان بايدها و نبايدها است. احکام تکلیفی یا عملی دستورات و قوانینی است که وظیفه عملی مکلفان را تعیین میکند. این احکام درباره گفتارها، کردارها و انجام امور مختلف زندگی است. تمامی اعمال و رفتار کسانی که به تکلیف رسیده اند به پنج دسته تقسیم می شود و به آنها احکام پنجگانه نیز گفته میشود:
١
. واجب: عملی که بايد انجام داد و هرگز نبايد ترك شود، مانند نماز، روزه، خمس، زکات و..
٢
. مستحب: عملی که خوب است انجام داد ولى اگر انجام نيافت مجازات ندارد، مانند: قرائت قرآن و دعا و همیشه با وضو بودن و خواندن نمازهاى نافله به خصوص نماز شب.
٣
. حرام: عملى که هرگز نبايد انجام داد و بايد ترك شود، مانند: دروغ، ظلم، شرب خمر و ...
۴
. مكروه: عملی که بهتر است ترک شود ولى اگر انجام يافت مجازات ندارد، مانند: سخن دنيا گفتن در مسجد كه جاى عبادت است. یا روزه گرفتن در روز عاشوراء، نماز خواندن در آشپزخانه یا محل ریختن زباله
۵
. مباح: يعنى انجام دادن و ترک آن مساوی است، مانند بسیاری از كارهای روزمره.
📗 فقه و حقوق از مجموعه آثار شهید مطهری؛ ج ٢٠، ص ۶۶.
💠 اقسام واجب
واجب نيز خود به اقسام فراوانى(عينى و كفايى، تعيينى و تخييرى...) تقسيم شده است. حرام و استحباب و كراهت نيز اقسام زيادى دارند. اين دسته از احكام مستقيم و بىواسطه به افعال بندگان مربوط است و به موجب آن ها، شخص مكلف مأمور به انجام کاری، و یا از انجام کاری، ممنوع و يا مجاز مىشود و يا بر فعل و ترك فعل او، مدح يا ذم مترتب مىشود. اما حكم وضعى، به طور مستقيم به فعل مكلّف مرتبط نيست و بيشتر، موضوع احكام تكليفى قرار مىگيرد و وضعیت اشیاء را مشخص می کند. مانند: طهارت و نجاست، صحّت و بطلان، ملكيّت، شرطيّت و مانعيّت.
بین حرام تکلیفی و حرام وضعی نیز شباهت ها و تفاوت هایی وجود دارد. حرام تکلیفی بیشتر با عنوان معصیت برابری می کند، اما حرام وضعی بیشتر با عنوان بطلان به خصوص در معاملات برابری می کند.
برخی از آیات قرآن احکام وضعی را بیان کرده اند؛ مانند
: أَحَلَّ اللّٰهُ الْبَيْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبٰا(بقره/ ٢٧۵). *خداوند بيع را حلال و ربا را حرام كرد.
حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهٰاتُكُمْ وَ بَنٰاتُكُمْ ...(نساء/ ٢٣). مادرانتان و دختران و ... بر شما حرام شدهاند.
📗 فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام؛ ج ١، ص ٢٨ و ج ٣، ص ٣۶١ و مجله فقه اهل بيت عليهم السلام (فارسى)، ج ٢٨، ص ١١٠.
🌷اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ ولعن أعدائهم اجمعین🌷
کانال احکام حرم 👇
http://eitaa.com/ahkamharam