به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، متن زیر برشی از کتاب «معرفت امام زمان» اثر ابراهیم شفیعی سروستانی است که در ادامه میخوانید.
در روایات معصومین (ع) و سخنان دانشوران بزرگ شیعه از موضوعهای مختلفی به عنوان حکمت، فلسفه یا علت غیبت امام عصر (ع) یاد شده است که در بخش قبلی این یادداشت به برخی از مهمترین آنها اشاره کردیم . در ادامه موارد دیگری از این دلایل مورد بررسی قرار میگیرد:
نبود یاران وفادار برای امام
از روایات متعددی استفاده میشود که استمرار غیبت امام مهدی (ع) و ظهور نکردن آن حضرت، به دلیل یافت نشدن یاران وفادار به تعداد لازم؛ یعنی سیصد و سیزده نفر است که از آن جمله میتوان به روایت نقل شده از امام موسی کاظم (ع) اشاره کرد. در این روایت، ایشان خطاب به یکی از یاران خود میفرماید: یَابنَ بُکَیرِ إِنّی لَأقُولُ لَکَ قَولاً قَد کانَتْ آبائِی (ع) یَقُولُهُ: لَو کانَ فِیکُمْ عِدَّةَ أَهلِ بَدرٍ لَقامَ قائِمُنا. [۱]...ای پسر بُکَیر! من به تو سخنی را میگویم که پدران من نیز پیش از من آن را بر زبان راندهاند و آن این است که اگر در میان شما به تعداد کسانی که در جنگ بدر [با پیامبر اکرم (ص)]بودند، [یاران مخلص]وجود داشت، قیامکننده ما [اهل بیت]ظهور میکرد.
این موضوع از روایتی نیز که نعمانی آن را در کتاب خود، از امام صادق (ع) نقل کرده است، استفاده میشود: أَنَّهُ دَخَلَ عَلَیْه بَعضُ أَصحابِهِ فَقالَ لَهُ (ع) جُعِلتُ فِداکَ إِنِّی وَ اللّهِ أحِبُّکَ وَ أُحِبُّ مَن یُحِبُّکَ یا سَیِّدِی، ما أَکثَرَ شَیعَتَکُم، فَقالَ لَهُ (ع) أُذْکُرْهُم، فَقالَ کَثیرٌ، فَقالَ (ع) تُحصِیهِم! فَقالَ (ع) هُم أَکثَرُ مِن ذلِکَ، فَقالَ أَبُوعَبدِاللّهِ (ع):اَما لَو کَمُلَتِ العِدَّةُ المَوصُوَفَةُ ثَلاثُمِائَةٍ وَ بِضَعةَ عَشَرَ کانَ الَّذِی تُریدُونَ. [۲]یکی از یاران امام صادق (ع) بر آن حضرت وارد شد و عرضه داشت: فدایت گردم؛ به خدا سوگند، من تو را دوست میدارم و هر کس که تو را دوست دارد، دوست دارم.ای آقای من! چقدر شیعیان شما فراوانند! آن حضرت فرمود: آنان را بشمار. عرض کرد: بسیارند. آن حضرت فرمود: آنها را میتوانی بشماری؟ عرض کرد: آنها از شمارش بیرونند. حضرت ابوعبداللّه (صادق) (ع) فرمود:، ولی اگر آن شمارهای که توصیف شده است؛ یعنی سیصد و اندی تکمیل میشد، آنچه در پی آن ید، رخ میداد….
امام جواد (ع) در روایتی پس از معرفی قائم آل محمد (ع) بر این نکته تصریح میکند که فراهم شدن تعداد مشخص از یاران آن حضرت (سیصد و سیزده نفر) شرط تحقق ظهور است. ازاین روایت نیز میتوان استفاده کرد که استمرار غیبت به دلیل نبود تعداد مورد نیاز ازیاران وفادار است: هُوَ الَّذِی تُطْوی لَهُ الأَرْضُ وَ یَذِلُّ لَهُ کُلُّ صَعْبٍ [وَ]یَجْتَمِعُ إِلَیْهِ مِنْ أَصْحابِهِ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ (ع) ثَلاثُمِأَةٍ وَ ثَلاثَةَ عَشَرَ رَجُلاً مِنْ أَقاصِی الأَرْضِ وَ ذلِکَ قَوْلُ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ (ع) «أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمیعا إِنَّ اللّهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ.» [۳]فَإذا اجْتَمَعَتْ لَهُ هذِهِ العِدَّةُ مِنْ أَهْلِ الإخْلاصِ أَظْهَرَ اللّهُ أَمْرَهُ فَإِذا کَمُلَ لَهُ الْعِقْدُ وَ هُوَ عَشَرَةُ آلافِ رَجُلٍ خَرَجَ بِإِذْنِ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. [۴]او همان کسی است که زمین برایش در هم پیچیده میشود و هر سختی برایش همواره میگردد [و]یاران او به تعداد اهل بدر سیصد و سیزده نفر از اطراف زمین به گرد او جمع میشوند و این همان سخن خدای عزّ و جلّ است که فرمود: «هر کجا باشید، خداوند همگی شما را [به سوی خود باز]میآورد. در حقیقت، خدا بر همه چیز تواناست.» پس هنگامی که این تعداد از اهل اخلاص جمع شدند، خداوند امر او را آشکار میکند و آنگاه که ده هزارنفر برای او کامل شد، به اذن خدای عزّ و جلّ خروج میکند.
گفتنی است شیخ مفید (ره) نیز در یکی از رسالههای خود بر این موضوع تأکید میکند که فراهم نبودن تعداد مورد نیاز از یاران برگزیده، یکی از دلایل استمرار غیبت است. او مینویسد: در مجلس یکی از رؤسا حاضر شدم، بحثی در امامت مطرح و به گفتگو درباره غیبت [امام زمان (ع)]منجر شد. صاحب آن مجلس گفت: «آیا شیعه از جعفر بن محمد (ع) روایت نمیکند که: اگر به تعداد اهل بدر سیصد و اندی نفر برای امام جمع شوند، خروج با شمشیر بر ایشان واجب میگردد؟» گفتم: این حدیث روایت شده است. گفت: ما یقین داریم که تعداد شیعیان در این زمان چندین برابر تعداد اهل بدر هستند، پس چطور با وجود روایت یاد شده، غیبت برای امام جایز میباشد؟ در پاسخ او گفتم: هر چند تعداد شیعیان در این زمان چندین برابر تعداد اهل بدر است و اگر به تعداد جماعت اهل بدر، اجتماع کنند، دیگر امام نمیتواند تقیه کند و ظهور بر او واجب میشود، ولی در این زمان هنوز این تعداد با ویژگیها و صفاتی که در اهل بدر وجود داشت، محقق نشده است؛