‏ زمینه‌های پیدایش حادثه عاشورا (۱) مقدمه حادثه عاشورا، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام است. این واقعه، همانند بسیاری از رویدادهای سیاسی و اجتماعیِ دیگر، به طور ناگهانی رخ نداد، بلکه ریشه در دگرگونی‌های عمیق اجتماعی داشت که پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) در جامعه اسلامی پدیدار گشت. این دگرگونی‌ها، شامل تغییرات گسترده‌ای در ساختار، ارزش‌ها و یا نهادهای جامعه بود که بر جنبه‌های مختلف زندگی مسلمانان اثر گذاشت. این دگرگونی‌ها به صورت تدریجی و در طول زمان رخ دادند و نه به طور ناگهانی و در قالب یک رویداد خاص. برای درک عمق این دگرگونی‌ها، کافی است به این نکته توجه کنیم که روزی مردم برای بردن آب وضوی پیامبر(ص) از باب تیمن و تبرک، از هم سبقت می گرفتند. اما پنجاه سال پس از رحلت پیامبر، در همین جامعه، عده‌ای برای کشتن نوه‌ی همان پیامبر از یکدیگر سبقت می‌گرفتند و آن را مایه‌ی رستگاری ابدی خود می‌دانستند! عمر سعد پس از نماز عصر عاشورا خطاب به سپاهیان خود، آنان را لشگریان خدا خواند و به آنان بشارت بهشت داد: يا خيل الله اركبي وبالجنة أبشري!( الارشاد/۲۳۰؛ تاریخ طبری۳/۳۱۴) این دگرگونی‌ها که بر خلاف آموزه‌های قرآن و پیامبر(ص) بودند، به مثابه انحراف از دین تلقی می‌شدند. این انحرافات را می‌توان در سه دسته کلی انحراف سیاسی، انحراف فرهنگی و تبعیض و بی‌عدالتی طبقه‌بندی کرد. ادامه دارد... ✍️ علی اسدی @ali_asadi_zanjani