💢چرایی وابستگی شدید اقتصاد ایران به سیاست 🔹اوایل هفته قبل بود که همزمان با عملیات موفق طوفان‌الاقصی از سوی گروههای مقاومت در سرزمین‌های اشغالی، قیمت دلار در ایران ده درصد افزایش یافت و به تناسب بازارهای دیگر، از جمله بورس تهران تأثیر منفی پذیرفت. تأثیرپذیری بازارهای مالی و اقتصاد از وقایع سیاسی‌ـ امنیتی در همه دنیا امری رایج و طبیعی است؛ چرا که اقتصاد، در میان علوم انسانی بیشترین همبستگی و هم‌گرایی را با حوزه سیاست دارد. اما به نظر می‌رسد این شدت از وابستگی و هم‌گرایی در اقتصاد ایران غیر طبیعی باشد؛ چرا که اقتصاد ایران و به ویژه نظام ارزی و نرخ دلار در آن با امواج روابط بین‌المللی، تلاطم‌های بیشتری را متحمل می‌شود و با کوچک‌ترین تحولات خارجی، اثر منفی می‌پذیرد. سؤال اساسی این است که مختصات اقتصاد در ایران چگونه است که دوز اثرپذیری آن از سیاست بسیار بالاست؟ 🔸اقتصاد در ایران همچون نوزاد کوچکی است که با کوچک‌ترین ویروس‌ها تب می‌کند. منظور این است که اقتصاد ایران با وجود ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالقوه، کوچک و ضعیف است و رشد لازم را ندارد که بتواند در برابر چالش‌ها، «مقاوم» باشد. البته منظور این نیست که پیشرفت اقتصادی نداشته‌ایم؛ چه اینکه اقتصاد در ایران با توجه به امکانات و موانع، دستاوردهای بزرگ داشته است؛ اما حجم چالش‌های بیرونی و داخلی سبب شده است تا ظرفیت‌ها بالفعل نشوند و به اصطلاح مقاوم‌سازی اقتصاد صورت نگرفته است. 🔹اقتصاد ایران همچنان تک محصولی است و به نفت و مشتقات آن وابستگی دارد. هرچند در رفع وابستگی به نفت، اقدامات خوبی انجام شده، اما به هر حال نتوانسته‌ایم در تجارت خارجی خود، تنوع لازم را ایجاد کنیم. نظام ارزی و ساختار تسویه کشور به شدت از نفت و مسائل پیرامون آن متأثر است. تجارت خارجه ایران نه تنها متنوع و متکثر نیست و عمده تجارت خارجی ما به چند کشور خاص محدود است. تنوع تجارت از این رو اهمیت دارد که ما قادر به تأمین باثبات و پایدار ارز و نهاده‌های اولیه تولید کشور نیستیم. 🔸نکته بعدی فوران انتظارات سیاسی است. از ابتدای دهه هفتاد شمسی، محیط اقتصادی و سیاسی کشور با مذاکرات هسته‌ای و تحریم‌ها، به شدت درهم‌تنیده شده و ریسک‌های اقتصادی فزونی یافته‌اند و در نتیجه فضای ورود سرمایه به کشور مناسب نیست و همزمان حکمرانی اقتصادی نیز نتوانسته است آرامش نسبی را با اهرم‌هایی، مانند بیمه و مواضع صحیح وارد اقتصاد کند. 🔹بخش دیگر موضوع، دلاریزه بودن اقتصاد در ایران و نداشتن تنوع در ساختار پرداخت رسمی کشور است. ما ظرفیت پیمان‌های پولی و ساختار پرداخت‌های مشابه را در دو دهه اخیر جدی نگرفته‌ایم و در حالی که وابستگی محض به دلار درست جلوی چشمان ما بوده، اما برای رهایی از آن فکری نکرده‌ایم. https://eitaa.com/joinchat/2102525986Cbab1324731