نامگذاری کودک در فرهنگ شیعه و روایات اهلبیت
از جمله حقوقی که کودک بر والدین دارد، انتخاب نام نیکو است، نام نیک، بهترین هدیهای است که هر نوزاد در روزهای اوّل زندگی دریافت میکند، نام هرکس همیشه با اوست و از او جدا نمیشود و در شخصّیت فردی و اجتماعیاش مؤثر است
انتخاب نام شایسته برای کودک از چنان اهمیّتی برخورداراست که مستّحب است نوزاد پسر را تا روزهفتم محمّدو
نوزاد دختر را فاطمه یا یکی از اسامی آن حضرات بنامندمثل زهرا و...
پس از آن اگرخواستند،نامش را تغییر دهند.
روایات اهلبیت درخصوص این فریضه👇
۱. پیامبر(ص)به امام علی(ع)فرمود:
حق فرزند بر والدین این است که نام نیکو برای او انتخاب نماید و او را به نیکی تربیت نموده و بهکاری شایسته بگمارد.
یٰا عَلیِ،حَقُ الْوَلَدِ عَلَی ْوٰالِدِهِ اَنْ یُحَسِّنَ اسْمَهُ وَاَدَبَهُ وَ یَضَعَهُ مَوْضِعاً صٰالِحاً [۷]
۲. پیامبراکرم(ص)فرمود:
نام نیک برای فرزندخود انتخاب کنید،چون در قیامت شما را با همان نام میخوانند و گفته میشودای فلان فرزند فلان برخیز و بسوی نور خود گام بردار و ای فلان فرزند فلان برخیز که نوری درتو نیست[۸]
۳. امام علی(ع)فرمود: اوّلین هدیهای که والدین به فرزند میبخشند نام خوب است، پس نام نیکو برای فرزندان خود انتخاب نمایید.
قٰالَ رَسُولَ الله(ص):
اِنَّ اَوَّلَ مٰا یَنْحَلُ اَحَدُکُمْ وَلَدَهُ الاِسْمُ الْحَسَنُ فَلْیُحْسِنْ اَحَدُکُمْ اسْمَ وَلَدِهِ[۹]
۴. امام رضا (ع)فرمود: نخستین احسان و نیکی که پدر در حق فرزندش روا میدارد، انتخاب نام زیبا برای اوست، پس لازم است هر یک از شما نام نیکو برای فرزند خود انتخاب کند.
اَوَّلَ مایَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ اَنْ یُسَمِّیَهُ بِاسْمِ حَسَنِ، فَلْیُحْسِنْ اَحَدُکُمُ اسْمَ وَلَدِهِ[۱۰]
انتخاب نام نیک ضمن اینکه تکریم و احترام به کودک است، نشان دهنده طرز تفکّر واعتقاد خانواده و آرمانها و الگوهای مورد علاقه آنان میباشد.
بهمینجهت اسلام دستور میدهد از نامهایی استفاده شود که نشان از هویت اعتقادی دارند و الهامبخش و امیدآفرین و حامل پیام و فرهنگ اصیل انسانی و اسلامی میباشند وبهترین آنها، نامهایی است که دربردارنده معنای عبودیّت خداوند متعال باشد. مانند عبدالله، عبدالرحمن و نیز نام پیامبران و ائمه اطهار(ع) و بهترین آنها نام محمّد است.
به نمونههایی از روایات وارد شده در اینباره اشاره میگردد:
۱. امام باقر(ع)میفرماید:
راستترین نامها این است که بر بندگی خداوند متعال دلالت کند و برترین نامها، اسامی پیامبران است.
اَصْدَقُ الاَسْمٰاءِ مٰا سُمِّیِ بالْعُبُودِیَّةِ وَ اَفْضَلُهٰا اَسْمٰاءُ الاَنْبِیٰاءِ.[۱۶]
۲. امام رضا(ع)میفرماید:
خانهای که در آن نام محمّد باشد اهل آن در طول شبانه روز با خیر و برکت همراه خواهند بود.
اَلبَیتُ الَّذِی فیِهِ مُحَمَّدٌ یُصبِحُ اَهلُهُ بِخَیرٍ وَ یُمسُونَ بِخَیرٍ».[۱۷]
۳. پیامبر اکرم(ص)میفرماید: اگر نام فرزندانتان را محمّد گذاشتید، اکرامش کنید و در مجالس خود برایش جا در نظر بگیرید و با روی گرفته و صورت عبوس با او برخورد ننمایید.
«اِذا سَمَّیتُمُ الوَلَدَ مُحَمَّداً فَاَکرِمُوهُ وَ اَوسِعُوا لَهُ فِی المَجلِسِ وَ لا تُقَبِّحُوا لَهُ وَجهًا».[۱۸]
۴. سلیمان جعفری میگوید از امام کاظم (ع)شنیدم که فرمود:
هیچگاه فقر و بیماری به خانهای که در آن نام محمّد، احمد، علی، حسن، حسین، جعفر، طالب، عبدالله و فاطمه وزهرا باشد، داخل نمیشود.
لَا یَدخُلُ الفَقرُ بَیتاً فیهِ اسمُ مُحَمَّدٍ اَو اَحمَدَ اَو عَلِی اَو الحَسَنِ اَوِ الحُسَینِ اَو جَعفَرٍ اَو طالِبٍ اَو عَبدِاللهِ اَو فاطِمَةَ مِنَ النَّساءِ».[۱۹]
۵. سکونی میگوید:بر امام صادق(ع) وارد شدم در حالیکه محزون و اندوهگین بودم، امام بمن فرمود:
چرا ناراحتی؟ عرض کردم: خداوند به من دختری داده است. امام فرمود: ای سکونی، دختر تو سنگینیاش بر زمین است و روزیاش بر خدا، عمرش از عمر تو جدا و رزق وروزی که می خوردد غیر از روزی توست. سکونی گوید:
به خدا سوگند حزن و اندوه من با این گفتار از بین رفت. سپس امام فرمود: او را چه نامیدهای؟ عرض کردم: فاطمه. فرمود: آه آه آه، آنگاه دست خود را بر پیشانی نهاد..سپس فرمود:
حال که او را فاطمه نامیدی هرگز دشنامش مده، نفرینش مکن و او را نزن وتابتوانی محبت کن.
اِذا سَمَّیتَها فاطِمَةَ فَلا تَسُبَّها وَ لا تَلعَنها وَ لا تَضرِبها[۲۰]
منابع :
۷. وسائل الشیعة، ج۲۱، ص۳۸۹-۳۹۰
۸. وسائل الشیعة، ج۲۱، ص۳۸۹
۹. مستدرک الوسائل، ج۱۵، ص۱۲۷
۱۰. وسائل الشیعة، ج۲۱، ص۳۸۹
۱۶. وسائل الشیعة، ج۲۱، ص۳۹۱
۱۷. وسائل الشیعة، ج۲۱، ص۳۹۴،
۱۸. وسائل الشیعة، ج۲۱، ص۳۹۴
۱۹. الکافی، ج۶، ص۱۹،
۲۰.وسائل الشیعة، ج۲۱، ص۴۸۲،
خانواده مطلوب دینی
eitaa.com/khanevadeh_dini