♦️ برخلاف آنچه در این آیین‌های روان‌شناسی ادعا می‌شود، تنگنای معیشتی و به طور کلی بروز آفت، بلا و مصیبت، نه نشانه‌ی منفی نگری و ناتوانی، بلکه علامت قرب الهی و برتری معنوی و روحی است.
🔷 البته چنین مقامی برای مؤمنین و اهل معنا این‌گونه تفسیر شده است. در روایات پرشماری آمده است: بلاها به قدر ولایت و بهره انسان از معنویت رخ مینمایند و هر اندازه بهره روحی انسان از تعالی و تقوا بیشتر باشد، مصیبت‌ها و مشکلات نیز همان قدر در زندگانی بیشتر می‌شود. در روایات شیعی از بلا به «خوراک مؤمن» و «تغذیه روح» تعبیر شده است.
🔶 پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: خداوند بنده مؤمن خویش را با گرفتاری تغذیه می‌کند(رشد می‌دهد)؛ همچنان که مادر فرزند خویش را با شیر تغذیه می‌کند.[4]
🔷 مراد از گرفتاری، آزار دادن و عذاب کردن نیست، بلکه مقصود بسترها و فراز و نشیب‌هایی است که باعث می‌شود استعدادهای الهیِ وجود انسان شکوفا گردد و در پی آن، ظرفیت‌های روحی والاتری برای آدمی ایجاد شود.
🔶 برای نمونه، پاره‌ای انسان‌ها در موقعیت گشایش و فراوانی نعمت‌ها شکرگزار و قدردان هستند و کثرت مواهب و امکانات، ایشان را فریفته نمی‌کند؛ در حالی که همین افراد ممکن است در مواقع سختی و به وقتِ مضیقه نتواننند بردباری پیشه کنند و در نتیجه ظرفیت حلم و صبر در آن‌ها شکوفا نشده، به صورت بالقوه باقی بماند. غایت ابتلائات الهی، به فعلیت رساندنِ چنین ظرفیت‌هایی است.
♦️ امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «خداوند پیامبر خویش را بیش از همه به سختی و گرفتاری مبتلا می‌کند. سپس جانشینان و پیروان ایشان هر اندازه به پیامبران نزدیک‌تر باشند، بلا و گرفتاری ایشان بیشتر است» از این رو نباید تصور کرد که گرفتاری تنها به شداید اطلاق می‌شود، بلکه فراوانی مواهب و ازدیادِ امکانات نیز جزو همین گرفتاری‌هاست.
🔷 این درحالی است که در معنویت‌های جدید زندگی آرمانی به زندگی راحت و آسوده تفسیر شده و وجود ابتلائات و فراز و نشیب‌ها، علاماتِ دوری از معنویت و نشانه خسران روحی معرفی می‌شود.
🔶 اسکاول شین بدون اینکه نقشی برای ابتلای اهل ایمان قائل شود و در ابتلائات سهمی برای رشد روحی و تکامل معنوی انسان در نظر بگیرد، معتقد است انسان فقیر، تصویر فقر را در ذهن نیمه هوشیارش خلق کرده و انسان ثروتمند نیز تصاویر ثروت و سلامت را در ذهن خویش ساخته است.
🔷 برخلاف معنویت‌های روان‌شناسانه که برای اثبات روزی‌رسانی خداوند به صفت قدرت الهی تمسک می‌کنند، در نگرش توحیدی برای اثبات آن به صفت حکمت او استناد می‌شود. حاصل آنکه، حکمت الهی اقتضا می‌کند خداوند مهربان در رحمت خویش را در اختیار ایشان قرار دهد.
🔶 صد البته این تفضل نه بدین جهت است که بندگان غرق در خوشی و رفاه گردند و سرمایه عمر خویش را به بطالت بگذرانند، که به این دلیل است که بعد از ضمانت الهی برای تأمین رزق، با فراغت خاطر به قرب الهی بیندیشند و عمر گران‌مایه را در طلب رضای دوست سپری کنند.
♦️ حکمت «تضمین» نه لنگر انداختن در رفاه و شنا در فراوانی، بلکه به کار‌گیری قوای روحی جهت دستیابی به حیات طیبه و قرب الهی است.[5]
پی‌نوشت:
[1] . کاترین پاندر، قدرت دعا، ج 2، تهران: نشر میترا، 1388، ص 28.
[2] . چوپرا، آفرینش فراوانی، نشر اوحدی، 1386، ص 9 و 51.
[3] . لوئیز هی، شفای زندگی، نشر پیکان، 1395، ص 128 و 200.
[4]. علامه مجلسی، بحارالانوار، به نقل از: محمدی ری‌شهری، منتخب میزان الحکمه، ح 891.
[5] . حمزه شریفی‌دوست، عرفانهای کاذب، قم: دفتر نشر معارف، 1392، ص 35.
https://eitaa.com/antihalghe