درس سی و چهارم: تعابير متداول در تعارفات (2) ۴. أهلاً و سهلاً «أهلاً و سهلا « » ً تعبيرى است براى خوش آمد گويى. اما در لهجه محلى مردم سوريه و لبنان علاوه بر «أهلاً و سهلاً » كه فصيح است. «أهلين و سهلين » را نيز مى‌گويند، وگاهى هم منظورشان تثنيه يا جمع است، به‌ويژه آنگاه كه به‌دنبال آن «مرحبتين » هم بياورند. (گويند، نخستين كسى كه اين تعبير را به‌كار برد، سيف بن ذى يزن امير يمن بود، كه داستان زندگيش در كتب تاريخ، و به ويژه «مروج الذهب » مسعودى آمده است. معناى آن را «أتيتَ سعة وأهلاً ونزلتَ سهلاً » نوشته‌اند، بنابر اين «أهلاً و سهلاً » مصدرى است كه به جاى تلفظ كردن فعل آمده است.) ۵. مَرحَي واژه «مَرحي » نيز تعبيرى است به معناى «أحسنت و آفرين ». كه چون تيرانداز به هدف مى‌زند، به او «مَرحَي » مى‌گفتند، و چون خطا مى‌رفت، «بَرحَي » مى‌گفتند، و اهل لغت آن را بر معناى استحسان و تحسين و مرادف واژه فرانسوى «براوو » دانسته‌اند. (مسعودى گفته است، كه پس از رانده شدن لشكر استعمارگر از حبشه از يمن، و تاجگزارى معديكرب فرزند سيف بن ذى يزن، بزرگان عرب براى تهنيت گويى او به يمن رهسپار گرديدند. يكى از بزرگان، عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف، جدّ پيامبر اكرم (ص)بود، كه از مكه رفته بود، و با مقاله بسيار فصيح و جالب و غرايى معديكرب را تبريك و تهنيت گفت. معديكرب نام و نشان او را جويا شد، و چون عبدالمطلب را به خوبى شناخت، گفت: «مرحباً و اهلاً و ناقةً و حلاً ومستناخاً سهلاً و يعطي عطاءً جزلاً...... » كه واقعاً معناى «وإذا حييتم بتحية فحيوا بأحسن منها » را در برداشت. ۶. مَرحَبا معمولاً مردم مسيحى در كشورهاى عربى با گفتن عبارت «مَرحَبا » سلام و تعارف مى‌كنند. پاسخ «مرحبا » يا همان مرحباً يا اهلاً و سهلاً، يا مضاعفات آنها، يعنى به صورت تثنيه و جمع و بالاتر گفتن است، چون «مرحبتين، أهلين و سهلين، » و همچنين «مِيتْ أهلا و سَهلا وَ ألف مَرحَبا » كه همه اينها به منظور مبالغه در اكرام و تجليل است، و شايد در ارتباط با فرموده خداوند است كه مى‌فرمايد: (وَ إِذٰا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهٰا أَوْ رُدُّوهٰا)چون به شما سلام و درود گويند، پاسخ آن تحيت را به نيكوترين وجه بدهيد، يا اينكه به همان نحو به گوينده پاسخ گو ييد... به همين جهت هم گاهى پاسخ «صباح الخير » را به صورت تكثيرى مضاعف، «صباح الخيرات » و پاسخ «مسا الخير » را «مسا الخيرات » مى‌دهند. (لهجه‌هاى محلى عربى به اعراب‌هاى نحوى فصيح پاى بند نبوده، لذا ملاحظه مى‌شود كه حرف «ح » در عبارت «صباح الخير » را مكسور يا مضموم تلفظ مى‌كنند.) ٧. يعطيكَ العافية در همه جا مى‌شنويد كه مردم به همديگر مى‌گويند: «يعطيك العافية » كه منظورشان «الله يعطيك العافية » است و غرض، خدا قوت گويى است. در پاسخ «يعطيك العافية « ،» الله يعافيك » گفته مى‌شود. ٨. خَيرَ مَقدمٍ تعبيرى است براى برگشتن از سفر كه همچون اهلاً و سهلاً، داستانى دارد، بدين معني كه دراصل جمله‌اى بوده است: «قدَمتمُ خيرَ مقدم » كه در اثر كثرت استعمال كوتاه شده است و يا مى‌گويند: «مرحبا بقدومكم ». تعلیم اللهجة اللبنانیّة 🇱🇧 https://eitaa.com/joinchat/3321823285Ce4245d41aa خودآموز مکالمه عربی فصیح (کانال اصلی) http://eitaa.com/joinchat/3417505808Cb5105ea910