تفسیر نور (محسن قرائتی)
سیمای سوره‌ى طه
سوره طه با يكصد وسى وپنج آيه، از سوره‌هاى مكّى است و محتواى آن نيز همانند ديگر سوره‌هاى مكّى، بيشتر سخن از مبدأ و معاد مى‌باشد.
اين سوره، اوّلين سوره‌اى است كه ماجراى حضرت موسى عليه السلام را به تفصيل بيان نموده و حدود هشتاد آيه را بدان اختصاص داده است. بخشى از آن نيز در مورد عظمت قرآن و صفات خداوند و بخشى در ارتباط با سرگذشت آدم و حوّا و وسوسه شيطان است و در پايان اندرزهاى بيدار كننده‌اى را بيان مى‌دارد.
امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد: كسى كه به تلاوت سوره‌ى طه مداومت كند، محبوب خداوند بوده و در روز قيامت، نامه‌ى عمل او را به دست راستش خواهند داد. «1»
«1». تفسير نورالثقلين.
تفسير نور(10جلدى)، ج5، ص: 320
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان.
طه «1»
طاها.
ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى «2»
ما قرآن را بر تو نازل نكرديم تا به زحمت و مشقت بيفتى.
إِلَّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى «3»
مگر آنكه مايه‌ى تذكّر و يادآورى باشد براى كسى كه (از خدا) مى‌ترسد.
تَنْزِيلًا مِمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَ السَّماواتِ الْعُلى «4»
از جانب كسى كه زمين و آسمان‌هاى بلند را آفريده، نازل شده است.
نکته ها
براى حروف مقطّعه‌ى «طه» معانى و تعبيرهاى مختلفى بيان شده است؛ از جمله آن كه نام خدا يا كلمه سوگند و يا نام پيامبر است. «1» چنانكه اهل‌بيت پيامبر را «آل طاها» يا حضرت على عليه السلام را «طه» «2» و در دعاى ندبه امام زمان عليه السلام را «يابن طه» مى‌خوانيم. به هر حال اين حروف زايد وبدون معنا نيست، و در طول زمان زيادى كه از نزول قرآن مى‌گذرد وبا وجود دشمنان زبان‌شناس بسيار، تاكنون هيچ‌گونه ايراد وخدشه قابل تأمّلى دراين مورد وارد نشده است. «3»
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به خاطر عشق و سوز و تعهّد در انجام وظيفه، بى‌تاب مى‌شد، «لِتَشْقى» تا
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». بحار، ج 97، ص 375.
«3». تفسير نمونه.
جلد 5 - صفحه 321
جايى كه در انجام تكليف، پاهاى حضرت متورم و رنگ مباركش زرد شده بود. «1»
«تنزيل» به معناى نزول تدريجى است، يعنى قرآن در مدّت 23 سال ودر حوادث و مناسبت‌هاى گوناگون، نازل گرديده است و اين با نزول دفعى قرآن در شب قدر بر قلب مبارك پيامبر صلى الله عليه و آله منافاتى ندارد.
پیام ها
1- وحى الهى براى ايجاد رنج و زحمت نازل نشده است. ما أَنْزَلْنا ... لِتَشْقى
2- در انجام تكاليف دينى، تحمّل مشقّت‌هاى طاقت‌فرسا لازم نيست. ما أَنْزَلْنا ... لِتَشْقى
3- انسان فطرتاً داراى باورهايى است، ولى چون از آنها غافل مى‌شود نياز به تذكّر دارد. «تَذْكِرَةً»
4- تقوى و علم و خشيت با يكديگر ملازمند. «2» «تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى»
5- براى رشد مناسب، تنها كمال مربّى و مبلّغ كافى نيست، بايد زمينه‌ى پذيرش نيز فراهم باشد. «لِمَنْ يَخْشى» چنانكه براى برداشت محصول خوب، بذر خوب، زمين مناسب و مراقبت لازم است.
6- احساس مسئوليّت مقدّمه پندپذيرى است. «تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى»
7- وظيفه‌ى پيامبر تذكّر است نه اجبار مردم بر پذيرش. «إِلَّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى»
8- تشريع و تكوين، هر دو از يك منبع هستند و قوانين آنها با يكديگر مطابقت دارد. «تَنْزِيلًا مِمَّنْ خَلَقَ»
9- آفريدگار آسمان‌هاى با عظمت، اگر سخنى بگويد آن سخن، بسيار مهمّ است. تَنْزِيلًا مِمَّنْ خَلَقَ ... السَّماواتِ الْعُلى ... (كلام الامير امير الكلام)
💠به یاران اربعینی بپیوندید
@arbaeeniy_yaran