#باز_نشر به مناسبت سالروز صدور فرمان مشروطیت
🖋️ اولین اساس ایرانی
نگاهی به مبنای مشروطه در دستگاه
فکری علامه نائینی به مناسبت سالروز
امضای قانون اساسی مشروطه
🔹صد و چهارده سال پیش در چنین روزی مظفرالدین شاه قاجار تنها ده روز پیش از پایان حیاتش اولین قانون اساسی ایران را امضا نمود.
🔹این قانون اساسی با عنوان «نظام‌نامه سیاسی» مشتمل بر 51 اصل به تصویب مجلس شورای ملی رسیده بود.
🔹این قانون نتیجه مدت ها مجاهدت #مشروطه_خواهان بود؛ هرچند نواقص متعددی داشت و بعد از تصویب آن، متمم قانون اساسی ضمن جرح و تعدیل اصول اولیه به متن قانون افزوده شد.
🔹 مرحوم #نائینی از نامدارترین علمای طرفدار #مشروطه در کتاب گران‌سنگ تنبیه الامه و تنزیه المله دلایل حمایت خود از نظام مشروطه و اساس #مجلس_شورای_ملی را توضیح می دهد.
🔹جالب آنجا است که علامه نایینی هرگز حکومت مشروطه را حکومتی ذاتاً #مشروع نمی داند بلکه تاثیر آن در کم شدن شدت ظلم و جور حاکمیت و حفظ بیضه اسلام را، علت طرفداری خود از مشروطه عنوان می کند.
🔹او در تنبیه الامه یازده شک در خصوص نظام مشروطه را طرح نموده و پاسخ می گوید. مرحوم نایینی در دهمین شک در خصوص مبنای مشروطه عنوان می‌دارد:
⬅️«سلطنتی که در شریعت حقه اطاعت او واجب و مخالف او حرام است، آن است که از جانب خدا باشد و اگر از جانب او یا منصوبین از قبل او نشد، سلطنت جور و ولایت طاغوت است چه به رضای خلق و اختیار آنها باشد یا نه و چه مشروطه باشد یا مطلقه.»
🔹علامه در جواب این شک صریحاً پاسخ می گوید:
⬅️ «هیچ احمقی ادعا نکرده و نکند که وکلاء شرعاً در امر سلطنت به سبب این توکیل ذی حق خواهند شد. مثل این که از جانب معصوم #وکیل باشند و کسی نگفته که وجوب مساعدت و همراهی با وکلا از این باب است تا تو بگویی که موکلین آنها را این مرتبه نیست تا چه رسد به وکیل آنها، بلکه فهم کج تو از این طرف رفته و از سلوک طریق مستقیم کناره گرفته و الا بر صاحب سلیقه مستقیمه پوشیده نیست که حکم به وجوب تقویت وکلا و حرمت تضعیف آنها چنان که مکرر دانسته شد از جهت آن است که عمل آنها تحدید لاحدی جور و تقیید اطلاق ظلم است به حدود و قیودی که موجب #انتظام مملکت و حفظ آنها از تهاجم کفار است. پس تقویت آنها در حقیقت تقویت خواهد بود در حفظ اساس اسلام و تضعیف آنها راجع خواهد شد به تقویت کفر و اعانت کفره و در هجوم کردن به مسلمین»
🔹 ایشان در ادامه در تبیین تفاوت جور معمول در ممالک کفر(دولت های مدرن غربی) و ظلم و جور پادشاهی مطلقه ایران می نویسد:
⬅️«آنچه در ممالک کفریه نوعاً معمول است جوری است که به عدل و انصاف اقرب است چرا که روسای جور که زمام امور مردم به دست آنها است، سکنه مملکت را در اموری که راجع است به تمدن و استعمار ملکی ذی‌حق دانند و به نظارت امنا آنها در آن امور ملتزمند و تمام ادارات دولتی خود را تابع قانونی که از روی تعدیل در مقتضیات سیاسیات جعل شده قرار دهند. و پر واضح است که این نحو از جور، باعث آبادی ملک و ملت آنها گردیده. به عکس ما مسلمان ها که آن نحو از جور خانه های ما را خراب، و ایران ما را ویران کرده. حالا دسته ای از مسلمین اجتماع کرده اند که آن جوری که فساد محض است و موجب خرابی دیار است تبدیل کنند به قسم دیگر که اگر چه فی نفسه فساد است چون که جور است لکن از جهت خصوصیتی که در او ملاحظه می شود باعث صلاح خلق و موجب آبادی ممکلت و حفظ علم اسلام است. »
🔹دقت نظر و ابتکار علامه نایینی در جمع میان اصول #مکتب_شیعه و ضروریات عصر و زمان خود کم نظیر و شگفت آور است. او به سبب درجه بالای علمی خود هرگز دچار التقاط نشد و توانست بنای نظریه خود را بر شالوده محکم کلام و فقه اسلامی بنا کند و نه دچار تناقض گویی و نه دچار تصلب گردد.
📌منبع: تنبیه الامه و تنزیه المله، محمدحسین نایینی، چاپ شده در رسائل مشروطیت، غلامحسین زرگری نژاد، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1387، صص245-250
↙️اساس را دنبال بفرمایید
http://twitter.com/Asaas_discourse
http://Instagram.com/asaas_discourse1
http://Telegram.me/Asaas_discourse
http://Eitaa.com/Asaas_discourse