🔷️نظام‌سازی؛ افق کلان نظام جمهوری اسلامی ایران
«نظام‌سازی» اصطلاحی است که طی دهه گذشته در ابعادی گسترده، وارد ادبیات علمی و سیاسی کشور شده است. این اصطلاح به ظاهر ساده، همچنان در هاله‌ای ابهام قرار دارد؛ چراکه بیش از آنکه در خصوص مؤلفه‌های آن نظریه‌پردازی شود، سخن از ضرورت‌ها و فواید آن شده است.
با این حال نظام‌سازی در همه ابعادش، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و البته آرمان انقلاب اسلامی است. این آرمان به عنوان افق کلان نظام جمهوری اسلامی ایران، در اندیشه معمار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) نیز مشهود است.
اهمیت نظام‌سازی اسلامی به دلیل آموزه‌ها و ساختار کلی دین مبین اسلام و بنیان‌های اعتقادی آن و نیز بازتاب این بنیان‌های اعتقادی در قانون اساسی جمهوری اسلامی است که خود انگیزه‌ای برای نظام‌سازی است. دین شریف اسلام، داعیه تمشیت همه‌جانبه زندگی انسان را دارد؛ این تمشیت، مستلزم آن است که دین، دارای یک نظام باشد. بدین معنی که مجموعه‌ای بهم پیوسته و هدفمند که انسان را به غایت خلقت نزدیک کند. درون‌مایه این نظام، معارف اعتقادی، فقهی، حقوقی و نیز غیرحقوقی است که گستره زندگی و تمام روابط انسان از جمله رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با خودش و با دیگران، رابطه انسان در خانواده و حتی فراتر از خانواده، رابطه انسان با جامعه و نیز رابطه انسان با دولت را شامل می‌شود.
شهید صدر نظام‌سازی اسلامی را از این جهت ضروری می‌داند که بین اعتقاد مردم و اجزای نظام سیاسی، رابطه‌ای مستقیم و البته منسجم شکل بگیرد. چراکه اگر سیاست و تدبیر امور حکومت اسلامی با اعتقاد مردم گره خورد، نظام سیاسی تقدیس شده و تمامی دستورات اسلامی، پایگاه اجتماعی می‌یابد. بدین صورت که به جای تبعیت مردم از دیگر نظام‌ها و مکاتب اجتماعی، به نظام اسلامی پایبند شده و از یوغ استعمار فکری و مادی آزاد می‌شوند.
موقعیت و جایگاه ویژه انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران مقتضی آن است که از ساحت اجتماعی و سیاسی مستحکمی برخوردار بوده و بعد وسیعی از اقتدار درون‌زا را به خود گیرد. به بیان دیگر، ویژگی اصلی نظام جمهوری اسلامی، «اقتدار درون‌زا» و «ثبات سیاسی» باید باشد. از همین‌رو بدیهی است که باید میان وحدت مذهبی و انسجام ملی، هماهنگی تام برقرار گردد تا نظام بتواند در برابر انواع تهدیدات داخلی و خارجی مقاومت کند و در نتیجه ضمن دستیابی به آرمان خود که نظام‌سازی اسلامی است، رسالت اصلی خود، یعنی حکومت جهانی حضرت حجت (عج) را عملی نماید.
نظام‌سازی اسلامی را می‌توان یکی از پیچیده‌ترین و در‌عین‌حال از کلان‌ترین مسائل انقلاب اسلامی دانست که نظام جمهوری اسلامی ایران در پی دستیابی آن است. با توجه به مقتضیات نظام جمهوری اسلامی ایران می‌توان نظام‌سازی را در دو سطح کلان و خرد بررسی کرد.
نظام‌سازی کلان، حوزه‌های کلی زندگی فردی و اجتماعی را در بر می‌گیرد و به دنبال هماهنگی هر چه بیشتر میان اندیشه و عمل در تمام عرصه‌های زندگی اجتماعی است. از مهم‌ترین موضوعات در سطح کلان، مدل تعامل نهادهای اجتماعی و نحوه قاعده‌مند کردن رفتار آنهاست. در مقابل منظور از نظام‌سازی در سطح خرد، نظام‌سازی سیاسی و دولت‌سازی است؛ در‌واقع نظام سیاسی به‌مثابه خرده نظامی است که با برقراری پیوند با مفهوم قدرت و نحوه کاربست آن، جایگاه ویژه‌ای در نظام اجتماعی دارد.
بنابراین در تبیین مفهوم نظام‌سازی می‌توان ادعا کرد منظور از نظام‌سازی، انتظام‌بخشی و ایجاد یک نظم متعالی میان عناصر اصلی و فرعی نظام اجتماعی و سیاسی است. قاعده‌مند کردن مناسبات اجتماعی با ابزارهای متناسب با اقتضائات، نیازها و مسائل یک جامعه از مهم‌ترین مؤلفه‌های نظام‌سازی است و زمانی می‌توان به این مؤلفه‌ها دست یافت که روابط و تعاملات درون جامعه برآمده از اصول و قواعد مختص به همان جامعه باشد.
◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇◇
همراه ما باشید ...⚖📜
@asaas_discourse