استاد پیشوایی، اموالی را که از سوی بحیر بن ریسان حمیری به یمن فرستاده می شد را از جمله اموال بیت المال دانسته اند و در فرازی از استدلال خود آورده اند:
آیا اگر اموال متعلق به مسلمانان به دست یزید فاسق فاجرتبهکار و صاحب خلافت نامشروع می رسید،و او آن را به دلخواه صرف می کرد و به جیب بنی امیه و دیگر هواداران خود می ریخت، حق بود و درست و مشروع و به جا؛ و در ادامه می نویسد:یکی از انگیزه های مخالف آن حضرت با آن دستگاه خلافت ضد اسلامی، تصاحب بیت مال و تصرف دلخواه در آن بود، چنان که در خطبه خود در منزل "بیضه"پس از برخورد با حر بن یزید ریاحی، آن را یکی از بدعت های آنها شمرده است( مقتل جامع سیدالشهدا ج۱ص۶۳۲)بعد از بیان این دیدگاه، اشاره به چند نکته خالی از لطف نیست.
اولا: این محقق ارجمند از کدام فراز گزارش متوجه شدند که این اموالی که از سوی بحیر بن ریسان به سمت شام در حرکت بود، جزء بیت المال بوده و از اموال شخصی بحیر نبوده است؟ اگر در جواب گفته شودکه مگر امکان دارد که امام حسین(ع)که امام معصوم است در اموال مردم و بدون اذن آنها تصرف نماید پس این اموال ، اموال بیت المال بوده که چون امام حسین(ع) ولی امر مسلمین است در آن تصرف کرده است، می گوییم این جواب هنگامی مورد قبول است که اصل نقل را بپذیریم در حالی که در حال حاضر شک و شبهه در اصل وقوع چنین واقعه ای وجود دارد؛از جهت دیگر فرض کنیم که این اموال از بیت المال بوده و امام حسین(ع) آنها را برای انتفاع مسلمانان ضبط کرده است، آیا چنین هدفی برآورده شده است؟ آیا این اموال میان مسلمانان تقسیم گردید؟ درحالی که همین محقق ارجمند با استناد به نقل بلاذری می نویسد: مردم(سپاه کوفه) به سوی همان ورس و لباس ها و شتران هجوم بردند و آنها را غارت کردند( همان مدرک ص۶۳۵)یعنی این اموال تا هنگام شهادت امام حسین(ع)میان مسلمانان تقسیم نشدند؛ آیا چنین سخنی معقول به نظر می رسد؟حال اگر کسی بگوید مگر یک شخص، تا چه میزان اموال شخصی دارد که می تواند چنین کاروانی راه بیاندازد، بنابر این احتمال اینکه این اموال متعلق به بیت المال باشدقوی تر است،گفته می شود امکان وقوع چنین چیزی عقلا وجود دارد و در تاریخ هم ثابت شده افرادی که دارای اموال بیشمار و زیادی بودند به راحتی می توانستند چنین کاروانی را راه بیاندازند، گزارش شده که اموالی که از عبدالرحمن بن عوف برجای ماند : هزار شتر و سه هزار گوسفند و صد اسب و دارای بیست زمین در منطقه جرف بوده که قوت خانواده او را برای یکسال تامین می کرده است( الطبقات الکبری ج۳ص۱۰۰/ انساب الاشراف ج۱۰ص۳۸) سعد ابن ابی وقاص در منطقه ای بنام حلی، معئنی از طلا داشت و این معدن آنقدر غنی بود که از آنجا به حجاز صادر می کرد( معجم ما استعجم ج۳ص۱۴۵) اما می توان به این پاسخ نیز اشکال وارد کرد که تجمع و تکاثر این گونه اموال نزد عده ای خاص به خصوص افرادی که در دستگاه خلافت دارای مسولیت و فرمانداری هستند، قطعا خالی از اشکال و ایراد نیست و مطمئنا این افراد از بیت المال و اموال مسلمانان توانسته اند چنین اموالی جمع نمایند و امام حسین (ع) نیز با عنایت به این مطلب ، اموال آنها را ضبط کرده است، در این صورت نیز ظاهرا این اشکال صحیح نیست چرا که اولا: این جواب در صورتی صحیح است که اصل این نقل را بپذیریم ، ثانیا: این گفتار در تعلیل برداشت این محقق ارجمند است که اموال را از جمله اموال بیت المال دانسته، در صورتی که از متن گزارش چنین چیزی برداشت نمی شود بلکه به همان میزان که احتمال دارد این اموال، اموال حکومتی و بیت المال باشد، به همان میزان نیز این احتمال وجود دارد که این کاروان توسط اموال شخصی و برای پیشکشی به سمت شام گسیل شده باشد.
ادامه دارد....
@ashoora_61