#پنجرههای_شکسته‌ی_ذهن_ما
📙یکی از نظریات مبتنی بر کنترل، تئوری پنجره شکسته است که در سال ۱۹۸۲ توسط دو دانشمند امریکایی مطرح شد. این تئوری در همان زمان که شهر نیویورک با معضلات شدیدی در زمینه تخریب المان‌های شهری توسط خرابکاران خیابانی و مواردی مانند دیوارنویسی‌های معروف به گرافیتی دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد توسط پلیس شهر نیویورک به‌کار گرفته شد تا از هرج‌و‌مرج‌های شهری بکاهد؛ و مؤثر نیز واقع شد.
◀️ تئوری پنجره شکسته می‌گوید: فرض کنید تعداد اندکی از پنجرههای یک ساختمان شکسته باشد. اگر این پنجره‌ها برای مدت طولانی درست نشوند، خرابکاران میل بیشتری برای شکستن سایر پنجره‌ها پیدا می‌کنند و تعداد بیشتری از آنها را می‌شکنند. اگر این وضع ادامه پیدا کند، پس از مدتی ساختمان کاملاً متروکه خواهد شد و به تصرف خرابکاران درخواهد آمد؛ چراکه وجود حتی یک پنجره‌ی شکسته در یک محله نشانه‌ای از بی‌اعتنایی اهالی و پلیس به اوضاع آن محله است (بنگرید به: جامعه‌شناسی آنتونی گیدنز، صص 310-314).
◀️ در نمونه‌ی دیگر، تصور کنید اگر مقداری زباله در پیاده‌رو ریخته باشد، مدتی بعد کیسه‌های زباله بزرگتر در آنجا قرار خواهد گرفت و در نهایت پیاده رو به محل انباشت زباله تبدیل خواهد شد.
◀️ راه‌حل #تئوری_پنجره_شکسته چه بود؟ راه‌حل بیان می‌کند هرگاه خرابکاران پنجره ای را شکستند به سرعت شیشه شکسته را تعوض کنید و اجازه ندهید شیشه شکسته باقی بماند. البته زمانی که تمام شیشه‌ها سالم است باید تلاش کنید مانع از شکستن شیشه‌ها توسط خرابکاران شوید و سریعاً آنها را شناسایی و مجازات کنید؛ اما تحت هیچ شرایطی نباید اجازه دهید پنجره‌ای شکسته باقی بماند. تئوری پنجره شکسته نه فقط در مدیریت شهری، بلکه در مدیریت تمام سازمان‌های خصوصی و دولتی، انتفاعی و غیرانتفاعی و حتی زندگی شخصی بسیار کارآمد است.
◀️ البته این نظریه انتقادات جدی‌ای هم دارد؛ از جمله مجوز سرکوب دادن به نهادهای اقتدار؛ بدون حل کردن یکی از ریشه‌های اصلی جرم، که نابرابری و بی‌عدالتیِ اجتماعی و اقتصادی و سیاسی است.
◀️ ذهن ما نیز همین‌گونه است؛ تمایل شدیدی به بی‌نظمی، پرش‌های فکری، افکار پراکنده، نشخوارهای زجردهنده‌ی ذهنی، عادت کردن به وضع نامطلوب موجود و توجیه آن دارد. برای نمونه، اگر یک تکه کاغذ ناکارآمد روی میزتان نگه‌داری کنید، کمتر از ۳ ماه دیگر میز شما به زباله‌دانی از کاغذهای ناکارآمد تبدیل می‌شود. اگر یک قسمت از خودروی شما دچار نقص می‌شود و آن را درست نکنید، کمتر از ۳ سال دیگر خودروی شما به یک اتومبیل اوراقی مبدل خواهد شد.
◀️در مدیریت یک سازمان هم می‌توان از تئوری پنجره‌ی شکسته استفاده کرد. اگر امروز در انبارتان دو کالا در جای خود قرار نگرفته‌اند، روزی خواهد رسید که این بی‌نظمی انبار شما را فلج نماید. اگر امروز بی‌دلیل ۱۰ هزار تومان از دخل مغازه یا شرکت خود برداشته‌اید روزی خواهد رسید که با کسری چند میلیونی مواجه شوید. اگر این روزها ۱۰ دقیقه تاخیر دارید روزهایی در پیش است که سیستم شما کاملاً بی‌نظم و از هم گسیخته خواهد شد. اگر حساب‌های مالی خود را به درستی ثبت نمی‌کنید، روزهایی خواهد رسید که هیچ‌گونه مدیریت مالی بر کسب و کار خود نخواهید داشت. و یا مثلاً تأخیر انداختنِ ناموجه در نوشتنِ مشق و پایان‌نامه و ...
◀️طبق این تئوری، هر آشفتگی یا مورد نامطلوبی که ایجاد می‌شود باید در سریع‌ترین زمان ممکن به حالت اول بازگردد، تا هم انرژی کمتری صرف تغییردادن آن شود و هم اینکه انگیزه‌ها برای تکرار و ایجاد مجدد آن مورد نامطلوب به حداقل برسد.
✅ مواظب پنجرههای شکسته ذهنمان باشیم. البته مواظب هم باشید که از آن طرف بام نیفتید؛ یعنی، به یک آدم وسواسیِ کنترل‌کننده‌ی سرکوبگرِ گیر تبدیل نشوید که تمام انرژیِ ذهنش صرف جزییات به‌درد نخور می‌شود.
✅ @andisheengelabi