🔎چرایی واقعه عاشورا در یک بازخوانی رسانه ای
🔻اگرچه مطالعات سوادرسانه یک موضوع نوین است و در ادامه ظهور تکنولوژی، جایگاهی در مباحث علمی پیدا کرده است، اما تاریخ، مملو از موقعیت هایی است که اگر سوادرسانه ای وجود داشت، مسیر بشر بطور کلی تغییر می‌کرد. واقعه عاشورا را در چندگام رسانه ای هم می‌توان نگاه کرد و تحلیل نمود. جامعه ای که تسلیم شایعه شد و #دروازه_بانی خبر انجام نداد.
🔹مردمانی که تبلیغات را بر واقعیات ترجیح دادند و حوصله مکث و تامل و بررسی پیام را نداشتند. اجتماعی که بدون اطمینان از صحت و سقم پیام، #فوروارد کرد و اطلاعات فیک و جعلی را ویروس وار در بدنه جامعه رسوخ داد و مریض شد.
1⃣گام اول آنجایی بود که گفتند؛ حسین ابن‌علی سر جنگ دارد و قدرت‌طلب است. خارجی است و مخالف آرامش و ثبات اجتماعی است. مردم نیز بدلیل زمینه ذهنی ضعیف و مسمومی که داشتند و عافیت‌طلبی در جانشان رسوب یافته بود و مهمتر از همه، بدون تحقیق درباره اهداف قیام و گفت‌وگو با امام و اصحابش، اتهام ساختگی را پذیرفتند.(#تکنیک_برچسب_زنی و انگاره سازی منفی جهت انحراف افکارعمومی)
2⃣گام دوم آنجایی بود که مسلم ابن عقیل را در عرض یک وعده ظهر تا شام و با تبلیغات ابن زیاد مبنی بر در راه بودن لشگر شام و تولید شایعه توام با ترس، تنها گذاشتند و خلف وعده کردند.
این درحالی بود که اگر محاصره قصر ابن زیاد را ادامه می‌دانند، کار تمام بود و مسیر تاریخ عوض می‌شد. ولی زنان و مادران باور کردند و همسران و فرزندان را ترساندند و شد آنچه که نباید می‌شد.(#تکنیک_شایعه، تولید ترس و دروغ بزرگ که باعث اختلال در مسیراصلی جامعه می‌شود)
3⃣گام سوم هم زمانی بود که قبیله هانی ابن عروه که شجاع و جنگجو بودند، سخن #شریح_قاضی که یکی از خواص فریب خورده و تطمیع شده زمان بود را در رابطه با سلامتی هانی، پذیرفتند و از اطراف قصر ابن‌زیاد متواری شدند. موقعیتی بود که شجاعت و غضب قبیله‌ای، با بصیرت و سوادرسانه‌ای گره نخورده بود و بدون بررسی و #سرچ_دقیق‌تر، فریب خوردند و صحنه حساسی را برای شکست ابن‌زیاد از دست دادند.(#تکنیک_خلق_اعتبار و استفاده از شخصیت‌های مرجع برای فریب و دور زدن فرایند تحقیق و استدلال)
🔸هرکدام از این موقعیت‌ها اگر با سوادرسانه ای همراه می‌بود و #مقاومت_ذهنی_مردم در برابر شایعات و فیک نیوزها و تبلیغات شکننده نبود، قطعا مسیر تاریخ طور دیگری رقم می‌خورد و امام جامعه، اسیر اجتماع خبرزده، راهی قتلگاه نمی‌شد.
🔸سوای بصیرت سیاسی و معرفت امام که عناصر مهمی در زمان‌شناسی و درک موقعیت هستند، توانایی در برابر اخبارگمراه‌کننده و جعلی ضلع سومی است که جامعه را از خطاهای فاحش و غیرقابل جبران تاریخی نجات می‌دهد.
✍علیرضامحمدلو،کارشناس و پژوهشگر رسانه
🆔@andisheengelabi