📄 بررسی فقهی- حقوقی موارد دفاع شرکت های هواپیمایی در دعاوی سوانح هوایی (کنوانسیون ورشو - مونترال) طبق بند 1 ماده 20 کنوانسیون ورشو-مونترال در صورتی که متصدی ثابت کند که خود وی و عاملینش "کلیه تدابیر لازم" را بمنظور جلوگیری از خسارت اتخاذ کرده اند یا اینکه اتخاذ چنین تدابیری برای او و عاملین او ممکن نبوده است؛ مسئول نخواهد بود. بر اساس این ماده متصدی از حق دفاع کامل در برابر هر ادعایی دارد. بنابراین اگر وی ثابت کند؛ همه اقدامات لازم را اندیشده مسئول نخواهد بود. این ماده درباره آسیب، مرگ و تاخیر مسافر و نیز هرگونه صدمه و تاخیر در رابطه با بار کاربرد دارد. از طرفی مطابق ماده 21 «هر گاه متصدی حمل و نقل ثابت کند که خسارت وارده معمول خطای شخص خسارت دیده است دادگاه می تواند طبق مفاد قانون خود متصدی حمل و نقل را کلاً یا جزئاً از مسئولیت مبری سازد.» دفاعیات مندرج در مواد 20 و 21 کنوانسیون قابل طرح و بررسی در فقه نیز هست بطوریکه ضمان تعدی و تفریط و قاعده اقدام در لسان فقها و تفاسیر حقوقدان ها قابل انطباق با دو گزاره فوق می باشد. ✍ دکتر جعفر سلمان زاده استادیار فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل #استادیار @AssistantProfessor