خروج سرمایه از بانک‌ها؛ یک دروغ بزرگ آمارها نشان می‌دهد برخلاف فضاسازی‌ها تراکنش بانکی در ۳ سال اخیر ۳۲۰ درصد افزایش داشته است فرهیختگان: حتما طی مدت اخیر در رابطه با کمبود پول نقد و مشکلاتی که به‌خاطر عدم دسترسی به اسکناس برای عده‌ای از مردم به‌وجود آورده، خبرهایی شنیده‌ یا تجربه کرده‌اید. این موضوع علاوه‌بر آن‌که سبب نگرانی مردم شده، زمینه برخی تلقی‌های غیردقیق را مهیا ساخته؛ ادعاهایی نظیر اثربخشی کمپین‌های خودساخته رسانه‌های معاند مبنی‌بر خروج پول از بانک‌ها. 🔻اما موضوع از چه قرار است؟ چرا پول نقد در سیستم بانکی کشور و به‌طور دقیق در خودپردازهای بانکی کم است؟ بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهد اگرچه موضوع کمبود وجه نقد چالشی است که نیاز به حل شدن دارد اما مسیری نیست که انتهای آن به سقوط نظام بانکی ختم شود. یا اینکه به علت ادعای اثربخشی کمپین توخالی رسانه‌های معاند از خروج پول باشد. کاهش اسکناس، به علت تغییر رویکرد پرداخت 🔻می‌توان گفت در نظام بانکی و ساختار اقتصادی که روزانه میلیاردها تومان برای تراکنش و نقل و انتقال پول انجام می‌شود سهم پول‌های نقد از مجموع این نقل و انتقال‌ها تقریبا ناچیز است و سهم قابل توجهی ندارد چراکه علاوه‌بر مشقت و خطرات حمل پول، امکان رساندن مبالغ در لحظه میان دو طرف تراکنش که گاه به صورت غیرحضوری و با داشتن کیلومترها فاصله انجام می‌شود غیرممکن است و نمی‌توان برای نوع فیزیکی پول سهم بالایی را درنظر گرفت. البته همان‌طور که غالب بودن تراکنش‌های غیرفیزیکی مشهود است به همان میزان نیز نمی‌توان سهم اسکناس‌ها را در انجام خریدهای خرد، پرداخت خدماتی نظیر کرایه تاکسی و خودروها انکار کرد. 🔻داده‌های بانک مرکزی نیز نشان‌دهنده آن است که سهم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص از نقدینگی به واسطه گسترش ظرفیت و امکانات سیستم‌های پرداخت الکترونیک و کاهش میل نقدینه‌خواهی در مردم نزولی بوده و در شهریورماه 1401 به پایین‌ترین سطح خود در 10 سال اخیر (معادل یک و شش دهم درصد) رسیده، چنانکه با بررسی ساده و نگاهی گذرا به اسناد مالی بانک‌ها می‌توان متوجه شد که سهم مبالغ نقد نظیر اسکناس و مسکوکات از سایر ردیف‌های حسابداری اندک است. با بررسی صورت‌های مالی شش‌ماهه 1401 و 12 ماهه 1400 بانک‌های کشور می‌توان گفت این مقدار در 8 بانک بیش از 10 درصد، در 8 بانک بین 5 تا 10 درصد و در 10 بانک کمتر از 5 درصد است. افزایش استفاده از خدمات غیرنقدی 🔻داده‌های بانک مرکزی نیز نشان‌دهنده آن است که سهم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص از نقدینگی به واسطه گسترش ظرفیت و امکانات سیستم‌های پرداخت الکترونیک و کاهش میل نقدینه‌خواهی در مردم نزولی بوده و در شهریورماه 1401 به پایین‌ترین سطح خود در 10 سال اخیر (معادل یک و شش دهم درصد) رسیده است. 🔻داده‌های موجود از شبکه شاپرک نشان می‌دهد از فروردین 1398 که حجم تراکنش‌ها در حدود 183 هزار میلیارد تومان بوده، این عدد تقریبا در تمامی‌ ماه‌ها با رشد همراه شده تا در آبان ماه 1401 به حدود 771 هزار میلیارد تومان برسد. 🔻کل اسکناس و مسکوک کشور (نزد بانک‌ها، بانک مرکزی و مردم) در مهرماه امسال درحالی 106 هزار میلیارد تومان است که رقم تراکنش‌های شبکه شاپرک در آبان ماه 771 هزار میلیارد تومان بوده است. 🔻به عبارتی، تراکنش‌های شبکه شاپرک 7300 برابر کل موجودی اسکناس و مسکوک کشور، تراکنش‌های کارتخوان‌ها 6200 برابر، پرداخت‌های اینترنتی 1077 برابر و پرداخت‌های موبایلی 13 برابر موجودی اسکناس و مسکوک کشور است. 80 درصد پول برای شرکت‌هاست 🔻سهم بالایی از وجوه و تراکنش‌های انجام‌گرفته در شبکه بانکی متعلق به اشخاص حقوقی بوده؛ اشخاص حقوقی نظیر شرکت‌ها، کارخانه‌ها و موسسات مختلف اقتصادی و حتی غیراقتصادی که برای انجام انواع مختلفی از عملیات مالی خود به استفاده از خدمات مالی بانک‌ها و بالطبع وجود مبلغ در حساب‌های خود نیاز دارند، لذا در اختیار داشتن حجم بالایی از پول، چه به لحاظ فیزیکی و چه عملیاتی نه ممکن است و نه عقلانی. بانک‌ها 8 درصد دارایی‌ها را نقد نگه می‌دارند 🔻طی سال‌های اخیر با افزایش مبادلات الکترونیکی، سهم موجودی نقد از کل دارایی‌های سیستم بانکی کاهش یافته است. در این خصوص نگاهی به آخرین صورت‌های مالی 26 بانک مهم و بزرگ کشور نشان می‌دهد که به‌طور میانگین تنها 8 درصد از تمامی دارایی این بانک‌ها به‌صورت نقد نگهداری شده و مابقی به شکل‌های دیگر دارایی مانند وام‌های پرداختی (وام‌هایی که یک بانک دریافت می‌کند به‌عنوان دارایی آن بانک ثبت و محاسبه می‌شود)، ملک، طلا، ارز و... موجود است و این موضوع یعنی اگر تنها عده‌ کمی از سپرده‌گذاران به هر دلیلی (افزایش نااطمینانی‌ها و ریسک‌ها امنیتی) برای دریافت پول از حساب خود به‌صورت همزمان به بانک‌ها مراجعه کنند، سیستم بانکی با یک بحران و مشکل جدی روبه‌رو خواهد بود.