🖊تعبیر لطیف کلب در اشعار بزرگان ✅ مرحوم آیت الله العظمی صافی گلپایگانی رضوان الله تعالی علیه در پاسخ کسانی که به تعبیر کلب و سگ در اشعار عربی و فارسی اعتراض می‌کردند می‌فرمودند: هیچ کس نمى‏‌گوید مؤمن سگ است، و این عبارات که من سگ درگاه خدا یا سگ در خانه پیغمبر یا امام هستم، معنایش این نیست که من سگ هستم. 🔸این الفاظ معناى لطیف و دل پسندى دارد که خود به خود در ذهن شنونده وارد مى‏ شود و لذا کسى جز شما به گوینده آن اعتراض نمى‏ کند که چرا خود را سگ خواندى و چرا دروغ گفتى!؟ غرض این است که همان‏گونه که سگ، در خانه صاحبش را رها نمى‏ کند و اگر او را براند و دور کند به جاى دیگر روى نمى ‏آورد و وفا و حق‏شناسى دارد و پاس احترام ولىّ نعمت خود را نگاه مى ‏دارد و از صاحبش‏ و خانه ‏اش دفاع مى‏ کند و عنایت کم و لقمه نان صاحبش را بر سفره‏ هاى چرب دیگران بر مى‏ گزیند، من هم بر سر کوى شما مقیم شده و در خانه شما را رها نمى ‏کنم، و به پاسبانى منزل محبوب و مراد خود افتخار مى‏ کنم. 🔽 این تعبیر بسیار عرف پسند و شیرین و عاطفى و مهیّج است و در اشعار شعرا و اهل ذوق عرب و عجم، بسیار است که در درگاه خدا، یا پیغمبر یا امام، حقیرانه خود را سگ مى‏ شمارند؛ مانند این اشعار: 🌹لقمه نانى به این سگ کن عطا کم نگردد از عطایت اى خدا یا شاها چو تو را سگى بباید گر من شوم آن سگ تو شاید هستم سگکى ز حبس جسته بر شاخ گل هوات بسته‏ از مدح تو با قلاده زر زنجیر وفا به حلقم اندر خود را به قبول رایگانت بستم به طویله سگانت‏ افکن نظرى بر این سگ خویش سنگم مزن و مرانم از پیش‏ و یا من سگ اصحاب کهفم بر در پاکان مقیم نیم نانى مى‏رسد تا نیم جانى در تن است‏ و این ضعیف هم در منظومه مناجات امیرالمومنین على علیه السلام خطاب به آن حضرت عرض کرده‏ ام: بسته سنبل گیسوى توام فخرم این بس که سگ کوى توام‏ 🔹نابغه علم و ادب و افتخار جامعه شیعه و اسلام، شیخ بهاء الدین عاملى قدس سره براى کسى مثل شاه عباس کبیر از بین تمام القاب شاهانه این لقب را برگزیده و در آغاز کتاب” جامع عباسى” چنین مى‏ فرماید: «چون توجّه خاطر ملکوت ناظر اشرف اقدس، کلب آستان على بن ابى ‏طالب علیه السلام شاه عباس الحسینى الموسوى …» 🔻به نظر ما این جمله «کلب آستان على بن ابى‏ طالب علیه السلام» براى معرفى شاه عباس کبیر از تمام القابِ نفرت‏ انگیز و پر از مبالغه‏اى که براى شاهان صفوى و سلاطین دیگر گفته شده، دلپذیرتر و ارزنده‏تر و جذاب‏تر است و لطفى که در این جمله به کار رفته در هیچ یک از عناوینى که در ابتداى کتاب‏ها براى پادشاهان نوشته شده، وجود ندارد. ✔️مع ذلک، ما نمى‏ گوییم گویندگان همه این‏گونه الفاظ را در هر مجلس و منبر، یا در هر شعر و قصیده تکرار کنند و از طریق بلاغت و تکلم به مقتضاى حال بیرون روند. 📚 منبع: محضر آفتاب، نکوداشت مرجع عالیقدر آیت الله العظمی حاج آقا لطف الله صافی گلپایگانی قدس سره/ به‌کوشش: محسن اکبری شاهرودی @ayatollah_safi