شور شعر(۲) موسیقی شعر (۲) موسیقی کناری منظور از موسیقی کناری عواملی است که در نظام موسیقایی شعر دارای تاثیر است ولی ظهور آن در سراسر بیت یا مصراع قابل مشاهده نیست. برعکس موسیقی بیرونی که تجلی آن در سراسر بیت و مصراع یکسان است و به طور مساوی در همه جا به یک اندازه حضور دارد. جلوه‌های موسیقی کناری بسیار است و آشکارترین نمونه آن قافیه و ردیف است و دیگر تکرارها و ترجیع‌ها. مثلا دراین بیت‌ها: ای یوسف خوشنام ما خوش می‌روی بر بام ما ای در شکسته جام ما ای بردریده دام ما تکرار " ام ما" در چهار مقطع این بیت از جلوه های موسیقی کناری است که دومی و چهارمی را در اصطلاح قافیه و ردیف می نامند. قافیه چیست قافیه ضروری‌ترین عنصر موسیقایی کناری شعر است که در ایجاد موسیقی شعر و تکمیل وزن و آهنگ آن مؤثر است و به کلماتی گفته می‌شود که در پایان مصراع‌های یک شعر آمده‌اند و «یک یا چند حرف مشترک در پایانشان» وجود دارد. بر این اساس، مصراع‌هایی را که قافیه داشته باشند، «هم‌قافیه» می‌گوییم. به شعری که قافیه داشته باشد «مقفّی» می‌گویند. اگر قافیه در هر دو مصراع یک بیت آورده شود، بیت مصرّع نامیده می‌شود. بیت زیر مصرع است: قرار در کف آزادگان نگیرد مال چو صبر در دل عاشق، چو آب در غربال (سعدی) قافیه یکی از ویژگی‌های شعر است که گاهی در نثر نیز دیده می‌شود. به قافیه در نثر «سجع» می‌گویند و نثری که سجع داشته باشد را «نثر مسجّع» می‌نامند. حروف اصلی و الحاقی قافیه حروف قافیه را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: حروف اصلی و حروف الحاقی. حرف یا حروفی را که جزء اصلی کلمه‌ی قافیه‌اند را «حروف اصلی» می‌نامیم. برای مثال، در بیت زیر از باباطاهر، «ربابم» و «خرابم» قافیه‌اند و حروف اصلی قافیه «اب» است. دو زلفانت گرم تار ربابم چه می‌خواهی ازین حال خرابم حرف یا حروفی (مانند نشانه‌‌های جمع، پسوندها، ضمایر متصل، شناسه‌های فعل، نون مصدر و...) را که به قافیه‌ها الحاق شده‌اند، «حروف الحاقی» می‌نامیم. مثلاً در بیت زیر، حرف «ی» در آخر قافیه‌های «نوروز» و «برافروز» حرف الحاقی است: ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی ادامه دارد... #شور_شعر #عظیم_سرودلیر