💫☄عالم ذر چيست؟ (قسمت دوم) 🍃سپس شيخ مفيد آيه شريفه: ☘(وَ اِذْاَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ اَشْهَدَهُمْ عَلى اَنْفُسِهِمْ اَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا اَنْ تَقُولُوا يَوْمَ القِيمَةِ اِنّا کُنّا عَنْ هذا غافِلينَ. 🌱 ((به خاطر بياور زمانى را که پروردگارت از پشت و صلب فرزندان آدم، ذريه آنها را برگرفت و آنها را گواه بر خويشتن ساخت و فرمود: آيا من پروردگار شما نيستم؟ گفتند: آرى، گواهى مى دهيم چنين کرد براى اين که در روز رستاخيز نگوييد ما از اين يعنى توحيد غافل بوديم و از پيمان فطرى توحيد، بى خبر بوديم.)) شيخ مفيد فرموده اين پيمان الهى از ذريه آدم به اينکه اقرار کنند به ربوبيت حضرت آفريدگارو توحيدش، همه آنها پذيرفتند، پيمان لفظى و نطقى نبوده و نيز تنها در زمان آدم ابوالبشر نبوده بلکه پيمانى است تکوينى که همراه آفرينش هر فردى از بشر بوده و هست؛ يعنى حس خداجويى و خداشناسى و استعداد و آمادگى براى حقيقت توحيد در نهاد بشر همراه آفرينش او قرار داده است و اين سرّ الهى در عقل انسانى به صورت يک حقيقت خودآگاه وديعه گذاشته شده است . بنابراين، همه افراد بشر داراى روح توحيدند و پرسشى که خداوند از آنها فرمود به زبان تکوين و آفرينش است و پاسخى که آنها داده اند نيز به همين زبان است و خلاصه اين سؤ ال و جواب و پيمان مزبور، يک پيمان فطرى است که الا ن هم هر کس در درون جان خود آثار آن را مى يابد و حتى طبق تحقيقات روانشناسان اخير، حس مذهبى يکى از احساسات اصيل روان ناخودآگاه انسانى است و همين حس است که بشر را در طول تاريخ به سوى خداشناسى هدايت نموده و هر انسان عاقلى به وجدان خود که رجوع کند مى فهمد او را آفريننده و پرورش دهنده اى است و نيز مى فهمد که رب او و رب تمام اجزاى جهان آفرينش، يکى است . بچه سه - چهار ساله اگر به طورى که نفهمد چيزى جلويش بگذاريد، پيش ‍ از آنکه دست به آن بزند به آورنده اش متوجه مى شود و به فطرت خود مى فهمد که هر پديده اى، پديدآورنده دارد. و براى پرسش و پاسخ فطرى، تکوينى، استعدادى و حالى در قرآن مجيد و غير آن مواردى است که نقل آنها براى محل مناسب ترى واگذار مى شود.مى گويند در عالم ذرّ، ارواح قبول سعادت و شقاوت نمودند چنانچه اضطرارى بوده، ظلم است و هر گاه اختيارى بوده اگر عقل سوم: مسلک کثيرى از علماى متقدمين و متاخرين است که تمام اخبار وارده در باب طينت و عالم ذر و اخذ ميثاق صحيح است و ظاهر آنها هم مراد است و منافات با هيچ اصلى و قاعده اى از اصول دين و قواعد عقلى ندارد. اگر کسى بگويد لازمه اين اخبار، تاييد مذهب جبر است؛ زيرا در عالم ذر، آنچه را شخص قبول کرده، اضطرارا بوده، در جواب گوييم: اولا: هر کس در آن عالم هرچه قبول نموده از روى اختيار و شعور بوده چنانکه قبلا ذکر شد، بلکه بعضى فرموده اند شعور و عقل براى هر کس در آن عالم بيشتر بوده تا اين عالم . و ثانيا: مفاد عده اى از اخبار وارده در مقام، اين است که هر کس در عالم ذر هرچه قبول کرده مجبور و مضطر نيست که در اين عالم مثل همان را قبول و عمل نمايد، بلکه ممکن است در اين عالم تغيير نمايد؛ چنانچه در ذيل حديثى که از حضرت اميرالمؤمنين(عليه السّلام) مروى است مى فرمايد: (و شرط فى ذلک البداء فيهم)؛ يعنى: (شرط فرمود پروردگار عالم بداء را در اصحاب شمال.) يعنى کسانى که در آن عالم به سوء اختيار خود سرکشى و طغيان ورزيدند و جزء اصحاب شمال شدند، اگر در اين عالم توبه و انابه نمايند و در تبعيت انبيا سعى نمايند، خداوند تغيير مى دهد و آنها را از اصحاب يمين قرار خواهد داد و چون قابل تغيير است در دعاهاى ماه مبارک رمضان و غير آن وارد است: (و ان کنت من الاشقياء فامحنى من الاشقياء واکتبنى من السعداء فانک قلت و قولک حق: (يَمْحُواللّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ اُمُّ الْکِتابِ). و اما استعجاب از اينکه اگر عاقل بودند چگونه اقدام به زيان خود نمودند، گوييم اين استعجاب بى مورد است، مشاهده مى شود که بسيارى از عقلا در بسيارى از موارد با کمال شعور و اختيار، اقدام به زيان خود نموده اند و بعد پشيمان شده اند و نيز شيطان ملعون با کمال شعور و اختيار، ترک نمود امر حق را و از سجده تمرد کرد. ✨✨✨ @ba_khodabash1 ✨✨✨