درباره اشتباه راهبردی برخی اساتید معظم
🔹 اخیرا مطالبی را از یکی از دوستان دریافت کردم مبنی بر آنکه برخی اساتید معظمی که شخصا به آنها ارادت دارم در برخی تالیفات خود با استناد به آیه ۲۰ سوره زمر، چنین مدعی شده‌اند که چون قرآن کریم، مسکن بهشتیان را مسکن عمودی توصیف کرده است، فلذا عمودی سازی و آپارتمان سازی نه تنها هیچ ایرادی ندارد بلکه از منظر اسلامی و قرآنی، مطلوبیت هم دارد و هیچ منعی ندارد که ما هم آپارتمان‌سازی را ترویج کنیم! "لَهُمْ غُرَفٌ مِنْ فَوْقِهَا غُرَفٌ مَبْنِيَّةٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَار: براى آنها غرفه‌هايى است كه بالاى آنها غرفه‌هايى دیگر بنا شده است و از زیر آنها نهرها جاری است" (زمر/۲۰). گرچه چنین تفسیری بسیار شاذ است و اغلب قریب به اتفاق علما چنین استنتاجی را مبنی بر مطلوبیت آپارتمان سازی تایید نکرده‌اند اما در عین حال، جهت رفع هرنوع ابهام احتمالی دو نکته تقدیم می‌شود:
🔹 اولا ماهیت دنیا و عالم ماده، به کلی متفاوت ازماهیت عالم آخرت است و لذا قواعد و اقتضائات بهشت نیز متمایز از قواعد عالم ماده است. برای مثال در قرآن کریم، درخصوص خوردنی‌های بهشتیان چنین بیان شده است که هرچه از مأکولات و مشروبات بخواهند برایشان فراهم است و یا در خصوص دیدنی‌ها نیز چنین بیان شده است که هرچه چشمشان لذت ببرد برایشان فراهم است: "وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُن: و در آنجا آنچه دلها می‌خواهد و چشمها از آن لذّت می‌برد، آماده است" (زخرف/۷۱). حال آیا می‌توان با استناد به چنین آیاتی نتیجه گرفت که پس در دنیا هم هرچه دلمان بخواهد را بنوشیم و بخوریم و هرچه از آن لذت می‌بریم را ببینیم؟! پاسخ روشن چنین سوالی منفی است چون اساسا نمی‌توان و بلکه نباید توصیفات بهشتی را که جنس و اقتضائات آن متمایز از عالم ماده است، مبنای صدور حکم برای دنیا و عالم ماده قرار دهیم.
🔹 ثانیاً در نفی عمودی‌سازی، روایات متعددی داریم که برخی صراحتا و برخی دیگر تلویحاً، عدم مطلوبیت این نوع الگوی ساختمانی را بیان کرده‌اند. روایاتی نظیر نهی از اِشراف بصری همسایه بر همسایه و یا روایات نهی از ممانعت از وزش باد به سمت همسایه از طریق بلندتر ساختن ساختمان و بسیاری از روایات دیگر که همگی بیانگر این هستند که الگوی توسعه عمودی مطلوبیت ندارد؛ فلذا این ادعا که چون قرآن کریم، مسکن بهشتیان را عمودی توصیف کرده است پس چنین الگویی، برای دنیای مادی نیز مطلوبیت دارد اشتباهی راهبردی است. البته مواردی که عرض شد صرفاً مبتنی بر ادله دینی بود و برای اثبات عدم مطلوبیت توسعه عمودی، ادله علمی متعددی را نیز می‌توان بیان نمود که از ظرفیت یک یادداشت محدود خارج است.
@baladetayyeb