ذکر و فکر 🔹به هندسه مساجد دقت کرده‌اید؟ در اغلب آنها مطابق با سنت ما از هندسه‌های چهارگوش استفاده شده است. انتخاب مربع یا مستطیل برای هندسه شبستان سبب تطبیق هندسه با کاربری اصلی مسجد بوده است زیرا این نوع هندسه‌ها، به دلیل فرم ایستا، متوازن و متقارنی که داشته‌اند سبب القاء حس سکون می‌شدند که متناسب با تفکر بوده است، بر خلاف هندسه‌های پویا (نظیر فرمهای مدوّر و سیال و ...) که مناسب تحرک است و نه تفکر. علاوه بر هندسه شبستان، در آرایه‌ها و تزیینات مسجد نیز از هندسه‌های انتزاعی (نظیر اسلیمی‌ها و گره‌های اسلامی و ...) و همچنین رنگهای سرد و آرامش‌بخش (نظیر آبی فیروزه‌ای و ...) استفاده می‌شده است که این نوع تزیینات و رنگها، به دلیل تناسب با مفهوم سکون، بسترساز تفکر است. 🔹این نوع معماریِ سکون‌آفرین و تفکربرانگیز مساجد، به نمازگزار کمک می‌کند تا ذکر خود را با فکر همراه کند؛ فکر و ذکری که به تعبیر برخی علما، توامان شدن این دو با هم از ویژگی‌های أُولِی‌الْأَلْبَاب (آل عمران/۱۹۰) است؛ همانهایی که قرآن کریم آنها را چنین توصیف می‌فرماید: "الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْض"(آل عمران/۱۹۱). اما برخلاف این نوع معماریِ مساجد سنتی، در برخی مساجد معاصر نه در هندسه و نه در جزییات کالبدی آنها، به تطبیق معماریِ مسجد با دوگانه‌ی ذکر و فکر توجهی نمی‌شود و بالتبع، معماری چنین مساجدی تناسب چندانی با تربیت خردورزان و أُولِی‌الْأَلْبَاب نیز ندارد. @baladetayyeb