درباره گورستان! 🔹یکی از مشهورترین واژگان شهرسازی معاصر غرب، واژه سرزندگی است، به این معنا که فضای شهری بایستی فضایی پرنشاط و سرزنده باشد. از علل به حاشیه راندن گورستان در شهرهای معاصر، همین موضوع است زیرا از منظر تمدن مادی‌گرای غرب، مواجهه افراد زنده با فضای گورستان، منتج به تبعات روانی نامطلوبی می‌شود. این در حالی است که در فرهنگ اسلامی، به علت تاثیرات سازنده‌ای که یاد مرگ برای انسان به بار می‌آورد، بر مراجعه مکرر به گورستان (هم در اوج غم و هم در اوج شادی) تاکید فراوان شده است و لذا متناسب با این تأکیدات، در شهرهای سنتی ما، گورستانها به جای آنکه به صورت متمرکز، در حاشیه شهرها مکان‌یابی شوند (مانند بهشت زهرا در تهران و یا بهشت معصومه در قم و یا دارالرحمه در شیراز و ...)، در سطح محلات پراکنده بودند و در متن زندگی مردم جا داشتند. به نحوی که شهروندان در سطح محلات مکررا با گورستانها مواجه می‌شدند که این مواجهه‌ی دمادم، اثرات تربیتی مهمی بر شهروند سنتی داشت. اما جالب آنکه از وقتی گورستانها از حالت متکثر و محلی، به حالت متمرکز و فرامحلی درآمده‌اند و به حاشیه شهرها منتقل شده‌اند تا خدای نکرده، مردم با دیدن گورستان، به یاد مرگ نیافتند و افسرده نشوند، نرخ افسردگی و تبعات حاصل از آن (نظیر استفاده از انواع قرصهای آرام‌بخش و سرانه آسیبهای روانی و...) نه تنها کاهش نیافته بلکه دائما در حال افزایش است! 🔹علاوه بر مکان‌یابی گورستان در حاشیه شهر، واژه وارادتی سرزندگی یک تاثیر مهم دیگر نیز بر شهرهای معاصر ما گذاشته است و آن هم وارد کردن مفهوم زیست شبانه به فرهنگ ما است. مفهومی که در فرهنگ اسلامی نه تنها ممدوح نبوده بلکه به شدت مذموم است. زیرا طبق نص صریح برخی آیات، شب برای استراحت و آرامش است: "وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا"(انعام/۹۶) و نه برای تکاپو و خیابان‌گردی و بازارگردی‌هایی که متناسب با مفهوم زیست شبانه، از فرهنگ غربی به فرهنگ بومی ما تحمیل شده است. آنچه تامل برانگیز است این است که چنین واژگان وارداتی و تحمیلی (نظیر سرزندگی، زیست شبانه، پرسه‌زنی و ...) هم اکنون در دانشکده‌های هنر و علوم انسانی ما محور تعریف بسیاری از پایان نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی قرار گرفته و برخی اساتیدی که مستقیم یا غیر مستقیم، متاثر از نظام فکری تمدن غرب تربیت شده‌اند این واژگان و مفاهیم را با به‌به و چه‌چه، به خورد دانشجویان ما می‌دهند تا با تقدیس این واژگان، برایمان تولید علم کنند! @baladetayyeb