معنای قرآنی استکبار چيست؟ و از ديدگاه اسلام چطور بايد با آن برخورد کرد؟
♻️ قسمت اول:
✍️ پاسخ:
🔹 اين لغت از ريشه «ک ـ ب ـ ر» و به معنای برتری خواهی، امتناع از پذيرش حق از روی عناد و تکبّر است. اما در اصطلاح، اين لغت بيش‌تر به سلطه‌جويی، استعمار و استثمار معنا می‌شود.
🔹 اين واژه با مشتقات آن، ۴۸ بار در قرآن کريم آمده است. ۴ مورد آن به استکبار ابليس و بقيّه به استکبار انسان اشاره دارد. ماده «عُتُوّ» و برخی مشتقات آن نيز در قرآن کريم به معنای استکبار است.
🔻 راه‌های مقابله با استکبار را می‌توان چند مورد ذکر کرد:
1. 📌صبر و پايداری
👈 نخستين اصل اساسي براي مبارزه با مستکبران زورگو، صبر و پايداري در برابر تهاجمات گسترده آنها و تحمل مشکلات و گرفتاريهاست و هر چه دشمن زورگو، قوي تر باشد، استقامت بيش تري را طلب مي کند. در قرآن کريم، پيروزي بني اسرائيل بر فرعونيان را محصول شکيبايي آنان در مبارزه معرفي کرده است و مي فرمايد:
👈 «وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذينَ کانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ الاْءَرْضِ وَ مَغارِبَهَا الَّتي بارَکْنا فيها وَ تَمَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ الْحُسْني عَلي بَني إِسْرائيلَ بِما صَبَرُوا وَ دَمَّرْنا ما کانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَ قَوْمُهُ وَ ما کانُوا يَعْرِشُون»؛ و مشرقها و مغربهاي پر برکت زمين را به آن قومِ به ضعف کشانده شده [زير زنجير ظلم و ستم]، واگذار کرديم و وعده نيک پروردگارت بر بني اسرائيل، به سبب صبر و استقامتشان تحقّق يافت و آنچه فرعون و فرعونيان [از کاخهاي مجلّل] می‌ساختند، و آنچه از باغ‌هاي داربست دار فراهم ساخته بودند، در هم کوبيديم.»
👈 در اين آيه، شرط پيروزي بر استثمارگران، صبر و مقاومت معرفي شده است. مستضعفان و ملّتي که صابر و مقاوم باشند، وارث زمين مي‌شوند.
2. 📌وجود رهبری صالح و ياورانی صديق
👈 «وَ ما لَکُمْ لاتُقاتِلُونَ في سَبيلِ اللّه ِ والمُستَضعَفينَ مِنَ الرِّجالِ والنِّساءِ والوِلدنِ الَّذينَ يَقولونَ رَبَّنا أَخرِجنا مِن هذِهِ القَريَةِ الظّالِمِ أَهلُها واجعَل لَنا مِن لَدُنکَ وَلِيًّا واجعَل لَنا مِن لَدُنکَ نَصِيرا»؛ «شما را چه شده است که در راه خدا و [در راه نجات] مردان و زنان و کودکان مستضعف نمی‌جنگيد، آنان که مي‌گويند: پروردگارا! ما را از اين شهري که مردمش ستمگرند، بيرون بر و از جانب خود، رهبر و سرپرستي براي ما قرار ده و از سوي خودت، براي ما ياوري تعيين فرما.»
👈 همان‌گونه که از آيه بر‌مي‌آيد، نخستين تقاضاي مستضعفان گرفتار در چنگال دشمن، براي نجات خويش، تقاضاي ولي از جانب خداوند بوده است و سپس از خداوند خواسته‌اند که برايشان، ياوري تعيين فرمايد.
ادامه دارد...
🌐 منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
🆔 @balagh_ir