💠 چرا به امام پنجم (ع) «باقر العلوم» مىگویند؟
🔻 واژه «
باقر» به معنای «شکافنده» است. به امام پنجم محمد بن علی (ع) لقب «
باقر العلوم» دادهاند، چرا که او شکافنده علم بود. در ادامه راجع به این موضوع بیشتر بخوانید.
🔹 و در قاموس گفته شده است: محمد بن علی بن حسین را «باقر» میخواندند چون در علم تبحر داشت.
🔸 در لسان العرب نیز ذکر شده است: آن حضرت را «باقر» میخواندند چرا که علم را میشکافت و به اصل آن پی میبرد و فروع علم را از آن استنباط میکرد و دامنه علوم را میشکافت و وسعت میداد.
🔹 ابن حجر در صواعق مینویسد: «او را باقر میخواندند و این کلمه از «بقر الارض» اخذ شده است، یعنی آنکه زمین را میشکافد و مکنونات آن را آشکار میکند. زیرا او نیز گنجینههای نهانی معارف و حقایق احکام و حکمتها و لطایف را که جز از دید کوته نظران و ناپاکان پنهان نبود، آشکار میکرد.»
🔸 از این رو درباره وی گفته میشد که آن حضرت شکافنده علم و جامع آن و نیز آشکار کننده و بالا برنده علم و دانش است.
🔹 در تذکرة الخواص نیز آمده است: او را «باقر» لقب داده بودند زیرا در اثر سجدههای فراوان، پیشانیاش شکاف برداشته بود. برخی هم گویند چون آن حضرت از دانش بسیار برخوردار بود او را باقر میخواندند.
🔸 شیخ صدوق در علل الشرایع به نقل از عمرو بن شمر آورده است: از جابر جعفی پرسیدم چرا به امام پنجم، باقر میگفتند؟ گفت: «چون علم را میشکافت و اسرار آن را آشکار میکرد».
🔹 در مناقب ابن شهر آشوب نوشته شده است: گفتهاند برای هیچ یک از فرزندان حسن و حسین (ع) این اندازه از علوم، از قبیل تفسیر و کلام و فتوا و احکام و حلال و حرام فراهم نشد که برای امام باقر (ع). محمد بن مسلم نقل کرده است که از آن حضرت سی هزار حدیث پرسش کردم.
🔸 در تاریخ آمده است که پنجمین امام هدایت، حضرت ابو جعفر محمد بن علی (علیهماالسلام) سه لقب داشت: باقرالعلوم (شکافنده دانشها)، شاکر (سپاسگزار) و هادی (راهنما). در این میان، لقب مشهور ایشان باقر است.
🔹 از جابر جعفی، یکی از یاران ایشان پرسیدند که چرا امام را باقر مینامند؟ پاسخ داد: «زیرا آن حضرت، دانش را موشکافی و حلاجی می کند و آنچه را شایسته است، آشکار می سازد».
🔸 «باقر» به معنای شکافنده است؛ باقر العلوم لقب کسی است که در تبیین و توضیح علوم متفاوت، متبحر و ممتاز باشد.
🔹 میدانیم که در زمان امام باقر فرصتی پیش آمد تا حضرت بتواند به تربیت شاگردانی چون «زراره» و «محمد بن مسلم» بپردازد و بخش گستردهای از تعلیمات اسلامی را به آنان تعلیم دهند. همان تعلیمات، از طریق شاگردان امام در منابع شیعه وارد گشت.
🔸 شاید علت این که این لقب اختصاص به امام پنجم یافته، آن است که آن بزگوار آغازگر حرکت و نهضت علمی بود که پس از او با امام صادق (ع) ادامه یافت و به اکمال خود رسید. در واقع او شکافنده و باز کننده در دانش به سوی مسلمانان بود و امام صادق (ع) ادامه دهنده راه و مسیر امام باقر (ع) است.
🔹 طبق نقل برخی روایات این لقب، در آغاز از سوی پیامبر گرامی (ص) قبل از میلاد امام پنجم، به ایشان داده شده، به عنوان یک نشانه و ویژگی امام به صحابی جلیل القدر جابر بن عبدالله انصاری گفته شده است. در برخی روایات آمده که امام پنجم در تورات هم با همین لقب شناخته شدهاند.
🆔
@balagh_ir