✅ خوف و رجاء چیست؟ ✍️ پاسخ: «خوف و رجا» یا «بیم و امید» در آیات و روایات دو صفت از صفات خوب مؤمنان راستین است. 🔸 اهل ایمان نه از غضب و عذاب خداوند ایمن می‌شوند و نه از رحمتش مأیوس و ناامید می‌گردند. توازن این بیم و امید که ضامن تکامل و پیشروی آن‌ها در راه خدا است همواره در وجودشان حکم‌فرماست چرا که غلبه خوف بر امید، انسان را به یأس و سستی می‌کشاند و غلبه رجا و طمع، انسان را به غرور و غفلت وامی‌دارد و این هر دو دشمن حرکت تکاملی انسان در مسیر او به سوی خدا است. 🔹 به وسیله دو بال خوف و امید انسان می‌تواند به اوج آسمان سعادت پرواز کند و مسیر تکامل را طی نماید. در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) می‌خوانیم: «يَنْبَغِي لِلْمُؤْمِنِ أنْ يَخَافَ اللهُ خَوْفاً كَأنَّهُ يُشْرِفُ عَلَى النَّارِ وَ يَرْجُوَهُ رَجَاءً كَأنَّهُ مِنْ أهْلِ الْجَنَّة؛ سزاوار است بنده مؤمن آن چنان از خدا بترسد که گویی در کنار دوزخ قرار گرفته و مشرف بر آتش است و آن چنان به او امیدوار باشد که گویی اهل بهشت است» 🔸 خداوند درباره بندگان مؤمن و مخلص خود چنین می‌فرماید: «تَتَجَافَىٰ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ ( سجده،/ ۱۶) پهلوهایشان در دل شب از بسترها دور می‌شود (به پا می‌خیزند و به درگاه خدا رو می‌آورند) در حالی که پروردگار خود را با بیم و امید می‌خوانند و از آنچه به آن‌ها روزی داده انفاق می‌کنند» 🔹 خداوند در مورد گروهی از شایستگان و بندگان صالح می فرماید: «يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ يَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ ( زمر آیه۹) از عذاب آخرت می‌ترسند و به رحمت پروردگارش امید دارد». 🔸 بنابراین منظور از اجتماع خوف و رجا بهره مندی آدمی از این دو ویژگی درونی است. به طوری که تعادل درونی خود را به طور مداوم حفظ کند و هرگاه غرور و غفلت دامنگیر او شد خوف و ترس سراسر وجودش را فرا گیرد و هرگاه ناامید و افسردگی دامن‌گیر او شد رجاء و امید به رحمت دل او را لبریز کند لذا این دو باید در هر زمان در قلب انسان باشد تا آن تعادل مطلوب حاصل گردد و زمینه برای تکامل و صعود انسان به سوی سعادت ابدی و کمال فراهم گردد مانند کوهنوردی که در حال صعود از کوه باید هم بیم از سقوط داشته باشد و احتیاط کند و هم امیدوار به صعود با توانمندی و سلامتی باشد که از راه باز نایستد. 🌐 مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی 🆔 @balagh_ir