معرفي درخت زيتون
زيتون:
زيتون درختي هميشه سبز با نام علمي olea europaea و از خانواده oleaceae و از قديمي ترين گياهان منطقه مديترانه و بويژه خاورميانه است و ساكنين مناطق حاشيه درياي مديترانه و خاور ميانه و ايران بيش از هزاران سال است كه با اين درخت آشنايي دارند و در طي زمان با پيشرفت فن و تكنولوژي از لحاظ غذايي و دارويي از آن استفاده مي كنند و در حال حاضر در سطح دنيا تهيه و خريد و فروش روغن زيتون و ديگر فرآورده هاي آن در اقتصاد كشورهاي توليد كننده عمده از جمله اسپانيا، ايتاليا، فرانسه، يونان، تونس و تركيه نقش بزرگي بازي مي كند و در كشور ما داراي قدمت چندين هزار ساله مي باشد و هم اكنون در بيشتر استانهاي كشور كاشته مي شود. زيتون در اكثر استانهاي كشور كاشته مي شود و هم اكنون سطح زير كشت آن در كشور حدود يكصد هزار هكتار مي باشد و در استان در 12 شهرستان اقدام به كشت زيتون گرديده كه تا پايان سال 83 سطحي حدود 1500 هكتار از اراضي استان به كشت زيتون اختصاص يافته است.
مشخصات گياهشناسي:
زيتون گياهي نيمه گرمسيري مي باشد و در مناطقي كه خطر يخبندانهاي شديد زمستانه وجود نداشته باشد ميتوان اقدام به كاشت آن نمود. هميشه سبز بوده و برگهاي آن هر 2 تا 4 سال يكبار خزان مي كنند در صورتي كه همه ساله برگهاي جوان روي شاخه ظاهر مي گردند. برگها سبز تيره متقابل و ابعاد آنها در واريته هاي مختلف متفاوت مي باشد رنگ سطح فوقاني برگها سبز تيره و پوشيده از يك لايه بافت مومي و در سطح تحتاني كركهاي ستاره اي نقره اي وجود دارد كه دو عامل فوق موجب كاهش تبخير رطوبت و افزايش توان مقاومت در مقابل خشكي و گرما مي شوند. گلهاي زيتون معمولاً ديرتر از گلهاي ساير درختان ميوه شكوفا مي شوند. گلها خوشه اي و هر خوشه از خوشه چه هاي تشكيل يافته و داراي 8 تا 25 گل است. رنگ گلها سفيد صدفي و داراي چهار گلبرگ و چهار كاسبرگ 2 پرچم و مادگي 2 خانه اي هستند. گلها بر دو نوعند. گلهاي كامل كه داراي اندامهاي نر و ماده هستند و گلهاي ناقص كه فقط اندام نر دارند تعداد گلها فوق العاده زياد است و در صورتي كه 1 تا 3 درصد گلها به ميوه تبديل گردد باردهي مناسب و اقتصادي خواهد بود. تلقيح توسط باد و حشرات انجام مي گيرد. عدم سازگاري گرده ها با مادگي از مهمترين عوامل شناخته شده دگر باروري در زيتون است.
ميوه زيتون گوشتي و هسته دار است كه در واريته هاي مختلف به اشكال گرد، بيضي، گلوله اي، دراز، نوك دار و داراي انحناء در يك طرف ديده مي شوند. وزن ميوه از يك تا دوازده گرم متفاوت مي باشد. ميوه زيتون شفت، پوست آن صاف و براق، گوشت نرم و بسيار تلخ و رنگ گوشت ابتدا سبز كه در نهايت به بنفش تغيير رنگ مي دهد. گوشت معمولاً چسبيده به هسته مي باشد. قسمت هسته ميوه چوبي و مغز آن گوشتي مي باشد.
ارقام زيتون:
مهمترين ارقام زيتون در كشور كه به دو دسته ارقام داخلي و خارجي تقسيم مي شوند بشرح ذيل مي باشند:
ارقام داخلي: زرد، روغني، ماري، شنگه، زرد گلوله، فيشمي، دزفول
ارقام خارجي: بيشتر از كشورهاي اسپانيا، يونان، فرانسه و ايتاليا و سوريه مي باشد كه ميتوان به ارقام كنسرواليا، والانوليا، سويلانا، آربكين، لچينو، ابوسطل، جلت، كرونايكي، بليدي و آميگدالوليلا اشاره نمود.
ازدياد زيتون:
توليد نهال زيتون به دو صورت جنسي و غير جنسي انجام ميگيرد. توليد نهال از طريق جنسي بصورت كاشت بذر و انجام عمل پيوند با استفاده از ارقام برتر انجام مي شود. ازدياد غير جنسي بصورت قلمه هاي نيمه خشبي پاجوش و تقسيم انجام مي شود كه با توجه به طرح توسعه باغهاي زيتون كشور نياز به تعداد بالايي نهال بهترين و با صرفه ترين راه ازدياد از طريق قلمه هاي نيمه خشبي برگدار مي باشد كه در گلخانه هاي ميست با پايه هاي گرم كننده و پوشش پلاستيكي ريشه دار و سپس در گلخانه هاي انتظار پس از رسيدن به اندازه مناسب بصورت گلداني در زمان مناسب توزيع ميگردد.
احتياجات آب و هوايي:
دما: زيتون در مناطقي بهترين عملكرد و بهترين كيفيت را خواهد داشت كه داراي زمستانهاي معتدل و تابستانهاي گرم و خشك و طولاني باشند در اين شرايط ميوه ها امكان رسيدن پيدا مي كنند. زيتون درختي نيمه گرمسيري بوده بنابراين به يخبندانهاي شديد حساس است. دماي اين حساسيت در دوره هاي مختلف رشد گياه فرق مي كند. اگر درجه حرارت هوا در دوره استراحت گياه بتدريج كاهش يابد حتي اگر به 13- درجه سانتيگراد هم برسد خسارت وارد شده به درخت قابل توجه نخواهد بود اما اگر در همين زمان درجه حرارت بطور ناگهاني كاهش يابد ممكن است به نابودي گياه منجر گردد. همچنين شاخه هاي بارده درخت در درجه حرارت 5- سانتيگراد ممكن است از بين برود.