سوره حجرات (آیه ۱۳)
يَآ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ (١٣)
ترجمه آیت الله مکارم شیرازی
ای مردم! ما شما را از یك مرد و زن آفریدیم و شما را تیرهها و قبیلهها قرار دادیم تا یكدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاك امتیاز نیست،) گرامیترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است!(۱۳)
تفسیر نور - حجت الاسلام قرائتی
نكتهها:
بعضی مفسّران این آیه را مرتبط با آیات قبل دانسته و گفتهاند: چون مسخره و غیبت كردن، برخاسته از روحیّهی خودبرتربینی و تحقیر دیگران است، این آیه میفرماید: ملاك برتری و كرامت، تقواست، نه جنس و نژاد.
دراین آیه به سه اصل مهم اشاره شده است: اصل مساوات در آفرینش زن و مرد، اصل تفاوت در ویژگیهای بشری و اصل اینكه تقوا ملاك برتری است. البتّه در آیات دیگر قرآن، ملاكهایی از قبیل علم، سابقه، امانت، توانایی و هجرت نیز به چشم میخورد.
پیامها:
1- مرد یا زن بودن، یا از فلان قبیله وقوم بودن، ملاك افتخار نیست كه اینها كار خداوند است. «خلقنا، جعلنا»
2- تفاوتهایی كه در شكل و قیافه و نژاد انسانها دیده میشود، حكیمانه و برای شناسائی یكدیگر است، نه برای تفاخر. «لِتَعارَفُوا»
3- كرامت در نزد مردم زودگذر است، كسب كرامت در نزد خداوند مهم است. «أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ»
4- قرآن، تمام تبعیضهای نژادی، حزبی، قومی، قبیلهای، اقلیمی، اقتصادی، فكری، فرهنگی، اجتماعی و نظامی را مردود میشمارد و ملاك فضیلت را تقوا میداند. «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ»
5- برتریجویی، در فطرت انسان است و اسلام مسیر این خواستهی فطری را تقوا قرار داده است. «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ»
6- ادّعای تقوا و تظاهر به آن نكنیم كه خدا همه را خوب میشناسد. «عَلِیمٌ خَبِیرٌ»
@valyamr_pirbakran