💚💛 فجر وقتی است که پرده ظلمت شب شکافته می‌شود پس قسم یاد کرده به فجر که اعلام پایان شب است و حرکت از ظلمت به نور که عنصر اصلی حرکت تکاملی انسان است . در دیدگاه یک انسان آگاه به معارف قرآن ، دنیا با همه زیبایی هایش دوران ظلمت و تاریکی بشریت است و عالم برزخ و قیامت برای انسان وارسته ، فجر صادق و دخول در عوالم نور می باشد .و بعد قسم به شبهای دهگانه ««و لیالٍ عشر» منظور از شب های دهگانه ذیحجه و یا ده شب آخر ماه رمضان است که شب های قدر را در بر دارد فجر که نور بود خدا قسم یاد کرد چرا پس به شب که ظلمت است قسم یاد کرده ؟ چون در این شب ها عبادت های خاص انجام می شود و آنها را نورانی میکند و قابل سوگند می شود پس اگر شب قابل قسم خوردن است به اعتبار آن چیزی است که در آن اتفاق می افتد ««والشفع والوتر«» نظرهای مختلفی در مورد شفع و وتر وجود دارد بعضی گفته‌اند مراد از شفع روز تَرویه یعنی روز هشتم ذیحجه که حاجیان به عرفات کوچ می کنند و آب بر می دارند و مراد از وتر روز عرفه است بعضی می گویند همان نماز شفع و وتر نافله شب است و بعضی می‌گویند عدد زوج و فرد است که اشاره به اهمیت نظم و حساب و ریاضیات است و عده ای می گویند شفع جمیع آفرینش و وتر خدای متعال است و همه این معانی می تواند درست باشد