—◇— 🍃🌺🌸🌹🌸🌺🍃—◇— #کلام_امیر #نهج_البلاغه #حکمت_شماره_264 و قال عليه‌السلام أَحْسِنُوا في عَقِبِ‌ غَيْرِكُمْ‌ تُحْفَظُوا فِي عَقِبِكُم. 🔸شرح و تفسير خوش‌رفتارى با بازماندگان مسلمين امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه به آثار مثبت نيكوكارى دربارۀ بازماندگان مسلمين اشاره مى‌كند و مى‌فرمايد: «با بازماندگان ديگران خوش‌رفتارى كنيد تا با بازماندگان شما همين‌گونه رفتار كنند» 🔹اين گفتار درخشان امام عليه السلام در واقع برگرفته از دو آيۀ نورانى قرآن مجيد است كه در سورۀ «نساء» آيۀ ٩ مى‌گويد: «وَ لْيَخْشَ‌ الَّذِينَ‌ لَوْ تَرَكُوا مِنْ‌ خَلْفِهِمْ‌ ذُرِّيَّةً‌ ضِعافاً خافُوا عَلَيْهِمْ‌ فَلْيَتَّقُوا اللّهَ‌ وَ لْيَقُولُوا قَوْلاً سَدِيداً» ؛كسانى كه اگر فرزندان ناتوانى از خود به يادگار بگذارند از آيندۀ آنان مى‌ترسند، بايد (از ستم دربارۀ يتيمان مردم) بترسند! از (مخالفت) خدا بپرهيزند، و سخنى استوار بگويند». همچنين در آيۀ ٨٢ سورۀ «كهف» مى‌خوانيم: «وَ أَمَّا الْجِدارُ فَكانَ‌ لِغُلامَيْنِ‌ يَتِيمَيْنِ‌ فِي الْمَدِينَةِ‌ وَ كانَ‌ تَحْتَهُ‌ كَنْزٌ لَهُما وَ كانَ‌ أَبُوهُما صالِحاً فَأَرادَ رَبُّكَ‌ أَنْ‌ يَبْلُغا أَشُدَّهُما وَ يَسْتَخْرِجا كَنزَهُما رَحْمَةً‌ مِنْ‌ رَبِّكَ‌» ؛و اما آن ديوار، از آنِ‌ دو نوجوان يتيم در آن شهر بود؛ و زير آن، گنجى متعلق به آن دو وجود داشت؛ و پدرشان مرد صالحى بود، پس پروردگار تو مى‌خواست آن‌ها به حدّ بلوغ برسند و گنجشان را استخراج كنند؛ اين رحمتى از پروردگارت بود». 🔻در آيۀ نخست، به كسانى كه با يتيمان و فرزندان ناتوان و ضعيف مسلمان بدرفتارى مى‌كنند هشدار داده كه ممكن است با فرزندان خود آن‌ها اين عمل انجام شود و در آيۀ دوم، صالح بودن پدران را رمز خدمت دو پيامبر به فرزندان آن‌ها شمرده است. 🔻اين حقيقت در روايات اسلامى نيز منعكس است؛ از جمله در روايتى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم: «فِي كِتَابِ‌ عَلِيٍّ‌ عليه السلام إِنَّ‌ آكِلَ‌ مَالِ‌ الْيَتِيمِ‌ سَيُدْرِكُهُ‌ وَبَالُ‌ ذَلِكَ‌ فِي عَقِبِهِ‌ وَ يَلْحَقُهُ‌ وَبَالُ‌ ذَلِكَ‌ فِي الْآخِرَةِ‌؛ در كتاب على عليه السلام آمده است: كسى كه مال يتيم را به ناحق بخورد وبال آن، دامن فرزندان او را در دنيا و دامن خودش را در آخرت خواهد گرفت». در طول تاريخ نيز نمونه‌هاى زيادى از اين مطلب آمده است كه افرادى با بازماندگان ديگران بدرفتارى كردند و فرزندان آن‌ها گرفتار بدرفتارى ديگران شدند. با توجه به اين‌كه مفهوم مطالب فوق اين است كه پاداش كيفر اعمال نيك و بد پدران به فرزندان منتقل مى‌شود اين‌جا اين سؤال پيش مى‌آيد كه چگونه خداوند مجازات شخصى را كه در حق اولاد ديگران ظلم كرده است به فرزندان آن شخص منتقل مى‌كند؟ در حالى كه قرآن با صراحت مى‌گويد: «وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ‌ وِزْرَ أُخْرى‌» ؛ هيچ‌كس به جرم گناه ديگرى مجازات نمى‌شود». 🔸پاسخ اين سؤال با توجه به يك نكته روشن مى‌گردد و آن اين‌كه اين پاداش و مجازات، پاداش و مجازات تشريعى نيست، بلكه نوعى تكوين است، زيرا هنگامى كه كسى پايۀ كار خوب يا بدى را در جامعه مى‌گذارد كم‌كم به صورت سنّتى درمى‌آيد و ديگران هم در همان مسير گام برمى‌دارند و در نتيجه آن نيك و بد به سراغ فرزندان او نيز خواهد آمد. به خصوص وجدان انسانى مردم ايجاب مى‌كند به فرزندان نيكوكار، نيكوكارى كنند و همان‌گونه كه حس انتقام‌جويى آن‌ها ايجاب مى‌كند از فرزندان ستمكار انتقام بگيرند. البته در مورد كلام امام عليه السلام كه سخن از نتيجۀ نيكوكارى به فرزندان نيكوكار است هيچ مشكلى وجود ندارد كه خداوند تفضّلاً فرزندان نيكوكاران را مشمول عنايت خاصى قرار دهد و پاداش پدران را در اختيار آنان بگذارد. در غرر الحكم از امام عليه السلام نقل شده است كه: «مَنْ‌ رَعَى الْأَيْتَامَ‌ رُعِيَ‌ فِي بَنِيهِ‌؛ كسى كه يتيمان ديگران را سرپرستى كند مردم فرزندان او را مراقبت و سرپرستى خواهند كرد». —◇—🍃🌺🌸🌹🌸🌺🍃 —◇— @beytonoor