در فضیلت عید فطر عید سعید فطر یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است که دارای فضایلی است. شب و روز عید، هر دو دارای فضیلت است. در روایتی از امام سجاد علیه‌السلام نقل شده که این شب کمتر از شب قدر نیست و خود حضرت هم این شب را احیاء می‌گرفت و از نبی اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود هر کس شب قدر را احیا بگیرد، قلبش نمی‌میرد در روزی که قلب‌ها می‌میرند. (اقبال الاعمال/ ج1/ص 274) یکی از اعمال با فضیلت این شب، زیارت امام حسین علیه‌السلام است. (کامل الزیارات/ص171) پرداخت زکات فطره که از واجبات است، از اعمال مهم این عید اسلامی می‌باشد که در روایات از آن به عنوان مکمل و تمام کننده روزه یاد شده و کسی که عمداً آن را ترک کند، روزه‌اش قبول نشده و به صلوات بر محمد و آل محمد علیهم‌السلام در نماز، تشبیه شده است که نماز بدون صلوات، مقبول نیست. (اقبال/ج1/ص/275) یکی دیگر از اعمال مهم روز عید، نماز آن است که در حال حاضر واجب نیست؛ ولی در زمان حضور امام معصوم علیه‌السلام واجب است. از حضرت امام صادق علیه‌السلام روایت شده که فرمود: کسى که روزه خود را با گفتارى شایسته و کردارى نیک به پایان بَرَد، خداوند روزه‏اش را از او بپذیرد. شخصى به آن حضرت عرض کرد: اى فرزند پیامبر خدا! گفتار شایسته چیست؟ فرمود: گواهى دادن به اینکه «معبود بر حقّى جز اللَّه نیست» و کردار نیک، خارج کردن[زکاة] فطره است. (معانی الأخبار/ص236) مرحوم میرزا جواد آقای ملکی تبریزی در کتاب شریف المراقبات می‌فرماید: عید زمانی است که خداوند متعال برای جایزه دادن و بهره‌مند کردن بندگان از نعمت‌ها آن رادر میان روزها انتخاب می‌کند تا برای گرفتن خلعت‌ها و عطایا جمع می‌شوند و به همگان اعلام کرده است که به درگاه او روی آورده و با اعتراف به بندگی و آمرزش خواستن از گناهان و عرضه نیازها و آرزوهایشان برای او تواضع نمایند. خداوند نیز در تمام این موارد به آنان وعده اجابت الهی و اعطایی بالاتر از آرزوهایشان بلکه بالاتر از آنچه در دل بشری خطور کرده داده است. دوست دارد در چنین روزی به او خوش گمان بوده و جانب امیدواری به قبول خداوند و آمرزش و عطای او را بر جانب ترس از رد و عذابش ترجیح دهند. شب عید فطر، شب جوایز ابن عباس پیرامون ماه مبارک رمضان مطالبی را از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می‌کند که بخشی از آن به عید فطر مربوط است که به این شرح می‌باشد: و وقتی شب عید فطر که شب جوائز نام دارد فرا برسد، خداوند پاداش عمل‏‌کنندگان را بدون حساب عطا می‌کند و هنگامی که صبح روز عید فرا برسد، خداوند فرشتگان را در تمام شهرها بر می‌انگیزاند؛ پس در زمین فرود می‌آیند و سر کوچه و گذرها می‌ایستند و می‌گویند: اى امّت محمّد! به سوى پروردگار کریم براى نماز عید بیرون شوید که او پاداش فراوان می‌دهد و گناهان بزرگ را می‌آمرزد. وقتی به سوى محلّ برگزارى نماز عید می‌روند، خدا عزّ و جلّ به ملائکه می‌فرماید: اى ملائکه من! پاداش یک اجیر وقتى به وظیفه‌‏اش عمل کند چیست؟ می‌گویند: معبود و سیّد ما! پاداش او آن است که اجر او را به طور کامل عطا کنى. خداوند عزّ و جلّ می‌فرماید: اى ملائکه من! شما را گواه مى‏ گیرم که من پاداش این را که در ماه رمضان روزه گرفتند و به نماز ایستادند، خرسندى و آمرزش خود قرار دادم و ... . (الأمالی شیخ مفید/ص232) چرا روز فطر، عید است فضل بن شاذان که از اصحاب امام رضا علیه‌السلام بوده از ایشان درباره چرایی عید بودن فطر نقل کرده که حضرت فرمود: اگر کسی بپرسد چرا روز فطر، عید قرار داده شده است، گفته خواهد شد براى اینکه مسلمانان روزى داشته باشند که همگى در یک مکان گرد آیند و در صحرائى باز، جانب خداوند عزّ و جلّ آشکار شوند و او را براى نعمت‌ها و لطفى که درباره آنان کرده و با عبادت یک ماهه که بر ایشان واجب کرده بود، مقرّبشان ساخته، حمد و سپاس گویند و آن روز عید محسوب مى ‏شود و روز اجتماع همه مسلمین است و روز افطار و روز پرداخت زکات و بخشش به فقرا و روز رغبت و تشویق و روز ناله و زارى به درگاه بارى تعالى است و براى اینکه آن روز، اوّل و آغاز روزهاى سال جدید است و در آن روز به خلاف روزهاى یک ماهه پیش، روز خوردن و آشامیدن است؛ زیرا در نزد اهل حقّ، ماه رمضان اوّلین ماه سال است و خداوند چنان مى‏ پسندید که آن روز(فطر) را روز اجتماع مسلمانان قرار دهد تا در آن روز او را سپاس گویند و تقدیس و تکریم کنند. (عیون اخبار الرضا/ج2/ص115)