💠میرزای قمی: فقیه عادل نائب امام معصوم است
💢میرزا ابوالقاسم بن حسین گیلانی قمی، معروف به میرزای قمی از عالمان شهیر قرن 13 است. وی از محضر آقا سید حسین خوانساری و وحید بهبهانی كه از بزرگان علمای آن عصر بودند بهره‌های فراوان برد. او بعد از رسیدن به مقامات علمی و کسب اجازه اجتهاد، به چنان محبوبیتی رسید که مسئولیت سنگین مرجعیت شیعه به عهده‌اش گذاشته شد. این عالم گرانقدر سپس به كار تألیف و تصنیف، تدریس و صدور فتوا، و تبلیغ و ترویج دین در جوار حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) مشغول شد.
✅مرجعیت میرزای قمی همزمان با سلطنت فتحعلی شاه قاجار بود. در آثار میرزای قمی نسبت به نوع حکمرانی شاه و کارها و اعمال او نوشته‌های فراوان وجود دارد. وی در همین نوشته‌ها به ولایتِ فقیهِ جامع‌الشرائط تصریح می‌کند و اطاعت از او را واجب می‌داند:
👈 «به اتفاق شيعه، مراد از اولوالامر، ائمه طاهرين (عليهم السلام) مي‌باشند ... و امرکردن الهي به وجوب اطاعت مطلق سلطان (هرچند ظالم و بي‌معرفت به احکام الهي باشد) قبيح است. پس عقل و نقل معاضدند در اين که کسي که خدا اطاعت او را واجب کند بايد معصوم باشد و عالم به جميع علوم باشد. مگر در حال اضطرار و عدم امکان وصول به خدمت معصوم، که اطاعت مجتهد عادل مثلاً واجب مي‌شود»[1].
ملاحظه می‌شود که مجتهد شهیری مثل میرزا ضمن قبیح دانستن اطاعت از سلطان جائر و ظالم، اطاعت از مجتهد و فقیه عادل را واجب شرعی می‌داند.
✅در جای دیگری در بحث «جزیه» به صراحت؛ فقیه و مجتهد عادل را نائب امام معصوم (علیه‌السلام) می‌داند:
👈«فان المراد بالإمام فى اغلب هذه المسائل من بيده الامر، اما فى حال الحضور و التسلط فهو الامام الحقيقى؛ و اما مع عدمه فالفقيه العادل فهو النائب عنه بالأدلة؛ وقتی امام معصوم (علیه‌السلام) حضور داشته باشد ولایت به دست اوست اما زمانی که امام غائب باشد فقیه عادل نائب او خواهد بود»[2].
🔆آنچه که از این نوشته کوتاه دانسته می‌شود این است که میرزای قمی در زمان فتحعلی شاه قاجار معتقد به نیابت و جانشینی فقیه عادل از امام معصوم (علیه‌السلام) بوده و این را به صراحت در آثار خود بیان فرموده است. بنابراین بحث ولایت فقیه در 250 سال پیش در میان علما رایج بوده است
📚پی‌نوشت:
[1] آیت الله رضا استادی، بيست مقاله، ص 16
[2] گيلانى، ميرزاى قمّى، ابو القاسم بن محمد حسن، جامع الشتات في أجوبة السؤالات (للميرزا القمي)، 4 جلد، مؤسسه كيهان، تهران - ايران، اول، 1413 ه ق.
#ولایت_فقیه #حکومت_اسلامی #میرزای_قمی #پیشینه_ای_ولایت_فقیه
🆔 @kalamema