✡️ مغضوبین ارض [۴١]
💥 نهی غیرتکلیفی و ظلم به خود!
1️⃣ نهی، یا ارشادی است و یا مولوی. در نهیِ ارشادی، توصیه و پند و اندرز وجود دارد و در نهیِ مولوی، تکلیف و حکم. انجام‌دادنِ نهیِ مولویِ تحریمی، معصیت و حرام است، و مرتکب آن مستحقّ مجازات خواهد بود. اما این به معنای آن نیست که انجام‌دادنِ نهی ارشادی و نهی خیرخواهانه بدون پی‌آمد است و برای مرتکب آن عواقب و تبعاتی وجود ندارد .
2️⃣ زمانی‌که خدای مهربان به آدم و همسرش که در بهشت زندگی می‌کردند، فرمود: «وَ لَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ [بقره : ٣۵]؛ به این درخت نزدیک نشوید»، نمی‌فرماید: اگر به توصیه و راهنمایی من توجه نکردید و این نهیِ ارشادی را مرتکب شدید، هیچ مشکلی برای‌تان پیش نمی‌آید و هیچ مجازاتی شامل حال شما نمی‌شود.
3️⃣ بلکه بلافاصله می‌فرماید: اگر به این درخت نزدیک شدید و نهی غیرتکلیفیِ نزدیک شدن به درخت را انجام دادید: « فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ [بقره : ٣۵]؛ از ستمگران خواهید بود»!
4️⃣ از آن‌جا که آدم و همسرش پند خدای مهربان را نپذیرفتند و به آن درخت منهیّ نزدیک شدند، خدای حکیم نیز آن‌ها را به‌خاطر ظلمی که در حق خود روا داشتند، «ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا» [اعراف : ٢٣]؛ به مجازات خروج از بهشت محکوم کرد.
👈 می‌فرماید: «فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ [بقره : ٣۶]؛ پس شیطان آن دو را به لغزش واداشت و از بهشتی که در آن بودند بیرون راند».
🚨 آدم و همسرش توبه کردند و توبه‌شان پذیرفته هم شد، ولی خداوند آنان را به بهشت بازنگرداند!
5️⃣ کسانی‌که آیهٔ ۵٧ از سورهٔ مائده را مورد مطالعه قرار می‌دهند و یا در رابطه با آن مطلبی می‌نویسند و یا سخنی می‌گویند، دقّت داشته باشند که ذهن دوستان جوان ما را با بیان این نکته که:
🔸1. نهی در آیه ارشادی است و نهی ارشادی، الزامی و تحریمی نیست،
🔸2. و گناهِ اتیان و انجامِ آن نسبی است، نه مطلق،
آزرده و پریشان نسازند، و آنان را با طرح مباحثی این‌چنینی در دام تردید قرار ندهند.
💥 حتی نزدیک هم نشوید!
6️⃣ دقّت داشته باشند که در نهیِ خیرخواهانهٔ خدای حکیم، با این‌که آدم و همسر او از «خوردن میوه» منع شده‌اند، اما آیه از خوردن میوه سخن نمی‌گوید، بلکه به‌جای آن تقرّب و «نزدیک‌شدن به درخت» را به‌عنوان خط قرمز در نهی ارشادی مطرح می‌سازد!
7️⃣ اکنون این نکته وظیفهٔ شما سروران ارجمند را چندین برابر ساخته است. وظیفهٔ شما تنها این نیست که دوستان جوان را از مراوده و دوستی با یهود و نصاری پرهیز دهید؛ وظیفهٔ مهم‌تر شما این است که زمینه‌ها و علل تقرّب به یهود و نصاری را در جامعه کشف نمایید، و سپس در محو و یا خنثی‌سازی آن سعی وافر و تلاش همیشگی داشته باشید.
8️⃣ تبعاتِ نادیده‌گرفتنِ «نهی از دوستی با یهود و نصاری» بسیار دلهره‌آورتر از مجازات اخراج آدم و همسرش از بهشت و هبوط به زمین است.
9️⃣ و اکنون ای مؤمنان که خداوند شما را از اولیاء قرار دادنِ یهود و نصاری و سایر کفّار نهی فرموده و شما نهی خدا را شنیدید، خواندید و در آن دقّت و تأمّل کردید، بدانید که:
🚨 «ایمان شما زمانی ایمان به معنای صحیح کلمه است و شما زمانی مؤمن به معنای واقعی کلمه خواهید بود که این نهی، در زندگیِ فردی و اجتماعی شما حضوری فراگیر و جدّی داشته باشد.»
🔟 به همین خاطر در انتهای آیه خدای رحمان و رحیم یک‌بار دیگر نهی سابق را تأکید و در عین حال تهدید می‌کند که نادیده‌گرفتن و زیر پا گذاشتن آن، ناقضِ ایمان است. می‌فرماید:
🕋 و اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ کنْتُمْ مُؤْمِنِینَ [مائده : ۵٧]؛ در دوستی با یهود و نصاری، تقوای خدا را در نظر داشته باشید، اگر مؤمن هستید.
✍️ علی خلیل اسماعیل