ره نور تصریح شده، قرآن کریم نگاه مرد و زن را محدود کرده، و آن را رمز پاکی و طهارت روح آنان دانسته است.
این پاکی و طهارت همان عفاف و پاکدامنی است که راه مفاسد را میبندد و مرد و زن موظف شدهاند عفت نفس را در غرائز نفسانی و امیال جنسی پاس دارند و پیرو هواهای نفسانی نباشند، و نیز زن را مکلف کرده پوشش و سراندازهای خود را بر سر و گردن بیفکند و زیور پنهان خود را جز برای همسر و محرمان آشکار نکند.
بنابراین، براساس آیات، روایات و فقه اسلامی، حدود نگاه و حجاب و مسائل غریزی در چارچوب شرع مقدس تبیین شده و تخلف از آن حرام و نامشروع است و فلسفهی آن همان امنیت روانی، پاکدامنی، سلامت فرد، خانواده و سعادت جامعهی بشری است و پاسداری از آن وظیفهی فردی و خانوادگی و حاکمیتی است و تخلف از آن موجب ناکامی، نگونبختی، فساد و تباهی فرد، خانواده و جامعه است.
پوشش زن
پوشش زن مسلمان در قرآن کریم و احادیث اسلامی به عنوان وظیفهای حتمی و دارای فلسفهی معقول و ارزنده معرفی شده است.
زن مسلمان نیز با درک روشن آثار وجودی خود، پوشش اسلامی را با معرفت پذیرفته است و آن را نگهبان تقوا، عفت، حیا، نجابت، وقار، پاکی، ظرافت، فضیلت، صلابت، سلامت و متانت خود میداند. اگر میبینیم که وظیفهی پوشش به زن اختصاص یافته، به این دلیل است که ملاک آن، ویژهی زن است.
زن مظهر جمال و مرد مظهر شیفتگی است. با این که دستور پوشیدن برای مرد مقرّر نشده است، ولی عملاً مرد پوشیدهتر از زن از منزل بیرون میرود؛ زیرا تمایل مرد به نگاه کردن و چشمچرانی است، نه به خودنمایی. برعکس، تمایل زن بیشتر به خودنمایی است نه چشم چرانی. تمایل مرد به چشم چرانی، زن را بیشتر تحریک به خودنمایی میکند، و تمایل به چشمچرانی، کمتر در زن وجود دارد (قاضی، 1387: 38-39). در واقع، مرد کمتر تمایل به خودنمایی دارد.
حکمت پوشش و ضرورت آن
لباس پوشیدن، شأنی از شئون انسان، و پدیدهای است که تقریباً به اندازهی طول تاریخ بشر سابقه، و به قدر پهنهی جغرافیایی امروزین زمین گستره دارد. این پدیده با ویژگیهای مختلف فردی و اجتماعی انسان در ارتباط است و میتوان آن را از دیدگاههای مختلفی از قبیل: روانشناسی، اخلاق، اقتصاد، جامعهشناسی، مذهب، قانون، تاریخ و جغرافیا مورد مطالعه قرار داد و در صدد یافتن پاسخی به این گونه پرسشها برآمد که: چرا انسان لباس به تن میکند؟ میان نوع لباس و ویژگیهای روانی انسان چه رابطهای است؟ در قوانین مدنی چه قوانینی برای پوشش مردم وضع شده است؟ (حداد عادل، 1386: 5).
افعال تکلیفی بشر از حسن و قُبح ذاتی برخوردار است و عقل میتواند حسن و قبح آنها را شناسایی کند.حجاب و بدحجابی هم مانند سایر کارهای انسان دارای حسن و قبح ذاتی است.(قاسمی، 1387: 71).
به همین دلیل، حجاب یک ارزش و بدحجابی یک ضد ارزش است
ویژگیهای پوشش
پوشش ویژگیهایی دارد که عبارتند از:
الف) ضخامت: یکی از ویژگیهای پوشش، ضخامت آن است؛ به گونهای که پوست بدن از زیر آن پیدا نباشد؛ در غیر این صورت پوشش محسوب نمیشود.
ب) سادگی: یکی دیگر از ویژگیهای پوشش رعایت سادگی و پرهیز از زینت تحریکآمیز است. زن نباید از پوششی استفاده کند که جاذبههای آن جای جاذبههای برهنگی را بگیرد. بدون شک استفاده از لباسهای بدننما دور شدن از تقوا در پوشش را در پی دارد و به نوعی توجه مرد نامحرم را به زن جلب می کند. بنابراین، زری دوزی، تودوری، آویختن گل، دگمهها و چاکهای زاید و بیش از اندازهی لباس که سبب تحریک نامحرم می شوند، جایز نیست و باید از دید او پوشیده باشند (اکبری، 1387: 51-54).
شرایط عمومی پوشش
طبق شریعت اسلامی، خانواده هستهی اصلی در جامعهی انسانی است و بر انسانی بودن جامعه تأثیر دارد. اولین گام تربیت، در خانواد برداشته می شود و پدر و مادر، اولین آموزگاران کودکاند. حفظ این کانون از محکمات و مسلمات شریعت اسلامی است و پوشش در حفظ و حراست این کانون، نقش دارد.
البته، نمیتوان بر زن واجب کرد صورت خود را بپوشاند؛ چرا که با چشم بسته نمیتوان حضور اجتماعی داشت. در اسلام برای پوشش حدود و شرایط عمومی بیان شده، و به شکل و نوع خاصی تأکید نشده است؛ زیرا لباس و پوشش از امور تعبدی و توفیقی نیست، و نیز عرف و عادت بر آن اثر میگذارد. اگر لباس شرایط عمومی داشته باشد و حدود شرعی را بپوشاند، پوشیدن آن منعی ندارد. حدود و شرایطی که در لباس باید منظور گردد، از این قرار است:
- پوشاندن تمام بدن به جز ضورت و دو دست تا مچ؛
- پرهیز از لباس شهرت؛
- در مجموع، مخالف لباس مرد؛
- پرهیز از لباس بدن نما (مهریزی، 1386: 111-112).
حدود پوشش
به فرموده امام خمینی (ره) واجب است تمام بدن زن به جز قرص صورت و دستها تا مچ از نامحرم پوشیده شود و لباس مذکور اگر مقدار واجب را بپوشاند، مانع ندارد؛ ولی پوشیدن چادر بهتر است، و از لباسهایی که توجه نامحرم را جلب میکند، باید اجتناب شود [اما