🔻تداوم منازعه ایران و اسراییل در منطقه خاکستری
▪️عملیات چهاردهم آوریل ایران علیه اسراییل قواعد منازعه در دو دهه اخیر را تغییر نداد. اما تلاش شد با از میان رفتن خطوط قرمز کهن خطوط قرمز جدیدی بصورت واضح و روشن تعریف شود.
▪️پس نبرد ایران و اسرائیل در منطقه خاکستری تداوم خواهد یافت یعنی همچنان درگیری فراتر از رقابت استاندارد و دیپلماتیک دنبال خواهد شد. اما از استانه جنگ عبور نخواهد کرد.
▪️دو بازیگر انگیزه های روشن و مشخصی برای خودداری از عبور از منطقه خاکستری دارند اسرائیل که با محاصره جغرافیایی شبکه بازدارندگی ایران در پیرامون خود مواجه است خروج از این منطقه را به معنای جنگ بزرگ منطقه ای قلمداد می کند. در اینجا باید به این موضوع هم توجه شود که عملیات اسرائیل در اول آوریل نیز اگرچه تهاجمی و به نوعی عبور از خطوط قرمز بود اما کماکان در منطقه خاکستری تعریف می شد. با وجود اینکه این تجاوز از قابلیت انتساب برخوردار بود ولی اسرائیل حاضر نشد مسوولیت آن را بطور رسمی بپذیرد و درعین حال سعی کرد از طریق کمپین سیاسی و دیپلماتیک منکر حمله به مقر دیپلماتیک ایران شود.
▪️به نظر می رسد اگر اسرائیلی‌ها تصور می کردند این عملیات با واکنش شدید تهران مواجه می شود برای حفاظت از تداوم بازی در منطقه خاکستری از انجام آن خودداری می کردند. در اینجا اسرائیل در برآورد راهبردی خود از رفتار ایران دچار سومحاسبه جدی شد اما در مقابل ایران نیز عدم تقارن در تسلیحات متعارف میان دو طرف منازعه را احتمالا آسیب تلقی خواهد کرد.
▪️اضافه شدن آمریکا به جبهه اسراییل در نبرد متعارف سطح و میزان آسیب پذیریها را افزایش می دهد به همین دلیل هم از نگاه هر دو بازیگر هزینه های خروج از منطقه خاکستری پیش از فواید آن تلقی می شود. در چنین شرایطی شاهد تداوم «پارادوکس ثبات بی ثباتی خواهیم بود یعنی ثبات در سطوح بالاتر درگیری و بی ثباتی در سطوح پایین منازعه تداوم می‌یابد
▪️تهدید به تشدید تنش به دو صورت قابلیت اجرایی و عملیاتی شدن دارد؛ اول به صورت جابجایی نيروها ادوات و دارایی‌ها به شکلی که نشان دهد بازیگر در موضع دفاعی عزم و اراده برای عملیاتی سازی گزینه تهدید به تشدید تنش را دارد و دیگر به شكل فعال ساختن کنترل شده قابلیت های نظامی و به نوعی نمایش قدرت برای اثبات اینکه تشدید تنش و حمله مرگبار معتبر در صورت عبور از خطوط قرمز جديد امکان پذیر است. البته مشخصا عامل دیگری هم به معتبر ساختن حمله مرگبار در آینده در صورت واكنش اسراییل کمک میکند و آن کمیت محوری عملیات چهاردهم آوریل است.
▪️استفاده از تعداد بالای موشک و پهپاد طرف مقابل را مجبور کرد که از حداکثر ظرفیت دفاعی خود استفاده کند و این در عمل باعث کشف کامل سیستم دفاع موشکی اسراییل و امکانات متحدان اش در اردن و خلیج فارس توسط ایران می شود این در حالیست که ایران در وقت عملیات از سلاحهایی استفاده کرد که نسبت به ویژگیها و توانمدنیهای آن آمریکا و اسراییل اطلاعات پیشینی داشتند و از همین رو دست خود را در حوزه مسائل نظامی بطور کامل رو نکرد و این در عمل باعث برخی احتیاط ها در آینده برای پاسخ دهی تل آویو خواهد شد.
▪️اما در پایان باید به این نکته مهم توجه کرد که از نگاه ایران حفاظت از تداوم بازی در منطقه خاکستری دارای مزیتهای راهبردی است چرا که کشور را قادر می سازد تا منافع خود را دنبال کند؟ دستور کار ضد وضع موجود خود را پیش ببرد و در عین حال از هزینه های گزاف درگیری گسترده تر اجتناب کند. ایران به خوبی می داند که هدف بلندمدت و همیشگی اش برای تبدیل شدن به قدرت مسلط در خاورمیانه این کشور را با آمریکا و اسرائیل درگیر خواهد کرد. بر این اساس توسل جستن به منطقه خاکستری به آن امکان میدهد هم برنامه ضد وضع موجود خود را پیش ببرد و هم از جنگ با هر یک از آنها اجتناب کند منافع تهران در پرهیز از جنگ میشنی بر محاسبه منافع گذرا و موقتی نیست این یک ویژگی عمیقا ریشه دار در فرهنگ استراتژیک ایران است به عبارت دیگر این میراث ماندگار و برآمده از جنگ 8 ساله ایران و عراق است ایران مصمم است که دیگر هر گر آن تجربه را تکرار نکند.
✍🏼دکتر هادی خسروشاهین
🎖 @Dafoosmedia |دافوس مدیا