دستیار محقق
خانه > دانشنامه > روش شناسی > روش شناسی عام دانشنامه, روش شناسی روش شناسی عام 6 دقیقه خواندن 149 روش شناسی عام روش شناسی عام دانشنامه عبدالحمید واسطی فهرست مطالب موضوع بحث مسأله بحث پیش فرضها فرضیه بحث تبیین بحث نتایج آثار و لوازم پذیرش بحث مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث موضوع بحث « روش » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟ مسأله بحث با وجود خطاهای فراوان در تشخیص‌ها و عملکردها، چگونه می‌توان از صحت عملکرد برای رسیدن به یک نتیجه، مطمئن شد؟ پیش فرض­ها فرضیه بحث ۱. روش = مجموعه مرحله به مرحله انجام یك فعّالیت كه سبب ایجاد اثری می‌شود. «روش» یك خط مشی معقول و منظم برای رسیدن به یك هدف معین است. ۲. روش‌شناسی (متدولوژی) = تعیین منطقی مرحله‌به‌مرحله فرآیندهای لازم برای کسب معرفت (باور صادق موجه مبتنی بر منطق پایه) ۳. الگوی کلی در «روش‌ها» ، نُه مرحله‌ای است. (شناسایی نیاز، تعیین هدف، تعیین روابط محتمل، تعیین کم و کیف روابط، تعیین برآیند روابط، انتخاب رابطه بهینه، اجرای گزینه بهینه، ارزیابی نتایج و بازخورد) تبیین بحث وقتی ما به دنبال فهمیدن روش یك كارهستیم در حقیقت مراحل انجام آن كار تا رسیدن به هدف را می‌خواهیم. مجموعه مرحله به مرحله انجام یك فعّالیت كه سبب ایجاد اثری می‌شود، را روش می‌نامیم. روش یك خط مشی معقول و منظم برای رسیدن به یك هدف معین است. ما با “روش‌ها”زندگی می‌كنیم؛ تفاوت زندگی‌ها، خود را در تفاوت روش‌ها نشان می‌دهد. كسانی موفق هستند كه علاوه بر بینش صحیح و واقعی از هستی، دارای روش‌های كاربردی نیز باشند. در اهمیت روش‌ها همین یك نكته كافی است كه روش‌ها تبدیل به سلاح‌ رقابت فرهنگ‌ها و تمدن‌ها شده‌اند. پشت‌صحنه «هستی‌شناسانه» در «روش»: این عالَم عالم تدریج و عالم «علت ‌و معلولی» است که ایجاد فعالیت‌ها در آن نیازمند طی مراحل و رعایت شرایط خاص خود هستند به دلیل قاعده فلسفیِ «ضرورت سنخیت میان علت و معلول»، یعنی هر چیزی از هر چیزی صادر نمی‌شود؛ بنابراین بدون توجه به دستورالعمل‌های روشی نمی‌توان كاری را به درستی به هدف خود رساند. مشكلاتی كه در روند فعالیت‌ها ایجاد می‌شوند اغلب به علت عدم وجود یك حركت آگاهانه و با برنامه وطبق دستورالعمل هماهنگ با خلقت است. ذهن و فکر انسان با استفاده از منطق و عقلانیت پایه (بدیهیات حضوری و حصولی) گزاره‌های هستی‌شناسانه پایه را تولید می‌کند؛ سپس با کمک این گزاره‌های هستی‌شناسانه، گزاره‌های معرفت‌شناسانه پایه را تولید می‌کند؛ سپس با کمک بسته حاوی گزاره‌های منطقی، هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه پایه، به تفصیل به تولید بسته «معرفت‌شناسانه» می‌پردازد و پس از تولید این بسته، به تولید تفصیلی بسته «روش‌شناسانه» می‌پردازد. الگویی كلّی‌ كه تمام روش‌ها از آن تبعیت می‌كنند عبارت است از: مشكل و نیاز را پیدا كن. هدف خود را مشخص و اهمیت آن راتعیین كن. هر چیزی كه احتمال دارد با این هدف ارتباط داشته باشد شناسایی كن. كمیت و كیفیت ارتباطات فوق را مشخص كن. مجموعه ارتباطات را با هم ارزیابی كن. بهترین راه را برای ارتباط بین امكانات و نیازها انتخاب كن. راه حل را اجراء كن. نتایج را ارزیابی كن. نقاط ضعف را برطرف نما و دوباره آن‌را اجراء كن. علت تعدّد و تنوّع روش‌ها: تفاوت روش‌ها در مرحله پنجم و ششم دستورالعمل فوق نهفته است. فرض بر این است كه راه‌حل‌های مختلفِ پیشنهاد شده، ازجهت تشخیص نیاز و هدف و عناصر مرتبط با موضوع و نوع ارتباطات درست عمل كرده‌اند، بنابراین فرق آنها در ارزیابی ارتباطات و تشخیص بهترین ارتباط است، یعنی محاسبه كمترین هزینه و زحمت + بیشترین عمق وتأثیر = بهترین روش؛ البته در بسیاری از موارد تفاوت روش‌ها به سبب نقصِ در مراحل قبلی است (یا نیاز كاملا تشخیص داده نشده است یا هدف بطور صحیح انتخاب نشده است یا عناصر مربوط به موضوع جامعیت و مانعیت ندارند و یا نوع ارتباط درست دیده نشده است). یك روشِ شفاف و كامل، قابل تكراراست. یعنی می‌توان با تامین شرایط آن و پیگیری مراحل آن، بارها و بارها به‌كار برد و اینطور نیست كه فقط یك بار نتیجه بدهد و بار دیگر عقیم بماند. اگر روشی یك باربا موفقیت انجام شود ولی در مرتبه بعد به نتیجه نرسد، مشخص می‌شود كه خصوصیات وعناصری غیر از آنچه در ابتدا تشخیص داده بودیم در كار است كه ما آنها را دردستورالعمل روشی خود ندیده‌ایم و باید تجدید نظر كنیم. رابطه بین روش و برنامه‌ریزی:
23 مشاهده