فرآيندهای سازمانی غيراثربخش، قوانين منجر به عدم تمايل برای همكاری با اوقاف، ضعف توجه به نيت واقفين، عدم شفاف‌سازی مصرف درآمدهای اوقاف، فرسودگی و بازدهی نازل برخی موقوفات، غلبه نگاه مصرفی بر نگاه توليدی، وقف برای نيازهای غيراولويت‌دار، ماهر نبودن برخی مديران و كاركنان نسبت به وظايف خود و در نتيجه، افزايش عملكردهای سليقه‌‌ای، عدم دقت در كاربری‌ها و بازرسی‌ها، نبود مكانيزم جذب خيرين.
فرصت‌ها:
جمعيت ميليونی مخاطبين
ابزارهای رسانه‌ای و آموزشی همراه با اهداف سازمان
دولتِ همراه با روح حاكم بر وقف
مجلس قانون‌گذاری همراه با سازمان
اعتقاد مردم به وقف
افزايش سطح درآمدها و امكانات طيف وقف‌كننده
استراتژی نفوذ:
تاكيد مقام معظم رهبری برای فعال‌سازی وقف
ورود مراجع عظام تقليد به تاكيد بر وقف
فعال‌سازی وعاظ و ديگر رسانه‌ها برای آشنا ساختن اثربخشِ مردم با وقف و كاركردهای آن
ارائه لايحه برای اصلاح و تسهيل قوانين توسط مجلس
استراتژی واكنش:
بهبود كيفيت و مهارت مديران و كاركنان، توسط آموزش‌های كاربردی ميان‌رشته‌ای در سه حوزه مديريت، اقتصاد و فرهنگ
ارتقاء جلسات مديريتی از جلسات مشورتی به جلسات تصميم‌سازی
تبديل به احسن موقوفات با حفظ نيت واقف
تشكيل كانون مشاوره به واقفين برای بهينه‌سازی وقف
رفتار با احترامِ فوق‌العاده و ويژه با هر گونه واقف
تهديد‌ها:
سازمان‌های مرتبط با تامين اجتماعی و گسترش فرهنگ دينی
روند نزولی باور به وقف
سازمان‌های مصرف‌كننده درآمدهای وقف
شك رو به گسترش در نحوه مصرف درآمدهای وقفی
موقوفه‌خواری
عدم آشنايی فعالِ مردم با وقف و كاركردهای آن
عدم حضور مستقيم سازمان در ساختارهای دولت
ديدِ هزينه‌ای و صندوق پرداخت، در ساختارهای حكومت نسبت به اوقاف
استراتژی رقابت:
كيفيت برتر در خدمات اوقاف و محصولات حاصل از موقوفات، نسبت به نهادهای مشابه
استراتژی دفاع:
شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی عملكرد اوقاف در تحقق نيت واقفين به طوری كه ذهنيّتِ «اگر وقف كنيم اوقاف روی آن دست می‌گذارد و عاقبتش معلوم نيست!»، به ذهنيّتِ «اگر به اوقاف بسپاريم اهدافمان با كيفيت بهتر و سهولت بيشتر حاصل می‌شود» تغيير كند.
از بين بردن حريم امنيت برای متخلفان و موقوفه‌خواران
حفظ عين موقوفه و عدم واگذاری
شعار «كار برای نيت واقف»
ايجاد امكان نظارت عمومی بر مصارف درآمدهای اوقاف
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث
برنامه‌ریزی، برنامه‌ریزی استراتژیک، جریان بهینه در سیستم، فرآیند استراتژی‌سازی، نبرد استراتژیک، محیط رقابت
انتقال به کارگاه طراحی و برنامه‌ریزی استراتژیک
پی نوشت ها:
[1] . عين عبارت لغت‌نامه آكسفورد۲۰۰۱، اين‌گونه است:
“A plan thatis intended to achieve a particular porpose. The process of planning sth orcarrying out a plan in a skilful way. The skill of planning the movements ofarmies in a battel or war”
[2] . ر.ك. به دائره‌المعارف بريتانيكا، ذيل كلمه strategy
[3] . اين توصيف از استراتژی، پس از بررسی تعاريف و توصيف‌های متعددی كه درمنابع مربوطه آمده، ارائه گرديده است.
[4] . ر.ك. به مقاله “ديدگاه استراتژيك در مديريت پروژه”، فرهنگ شفيعی، منتشره در پايگاه اطلاعاتی زير:
www.nioc.org/seminar/mproject/paper1-12.htm
[5] . متخصصين مدعی هستند كه درصد بسيار بالايی از استراتژی‌ها با شكست مواجه می‌شوند. (ر.ك. به “استراتژی اثربخش”، ص۲۰۵، به نقل از مجله تحقيقات استراتژيكِ “Furtune”)
[6] . سوره آل‌عمران، آيه ۱۲۹
[7] . برخی از متغيرهای فعال در محيط رقابتی كه بايد قواعد آنها تحليل و بررسی شود عبارتند از:
بازار مواد اوليه، شيوه توليد و گستره خط توليد، شيوه توزيع، قواعد عرضه و فروش، تجهيزات، موقعيت جغرافيايی، وضعيت جمعيتی، سلائق مشتريان، تجربه، مزايا، توانايی كاركنان، تصور و احساس عمومی (ر.ك. به “برنامه‌ريزی و مديريت استراتژيك”، ص۱۱۶)
[8] . “فرصت” يعنی فراهم بودنِ عواملِ بروز منفعت به طور ناقص. (ر.ك. به ص۴۵)
[9] . توجه به قابليت‌های درونی موضوعات، قابليت‌های محيطی، قابليت‌های انعطاف وتغيير از مهم‌ترين فرصت‌يابی‌ها هستند. (ر.ك. به “استراتژی اثربخش”، ص۴۲)
[10]. در كتاب “استراتژی اثربخش”، تاليف مهندس وفا غفاريان و دكترغلامرضا كيانی، نشر فرا، ۱۳۸۰ فصلی به توصيف پارادايم اختصاص داده شده است (فصل دوم: صفحه۶۱ الی۸۱) كه قسمت‌هايی از آن را با اندكی تصرف و تلخيص در زير ملاحظه می‌فرماييد: