#باورها
#حقوق
#توبه_چیست_وشرایط_آن
لطفا اهمیت، حقیقت، ارکان و شرایط توبه را از نگاه قرآن توضیح دهید.
پاسخ تفصیلی
مقدمه
«توبه»یکی از موضوعات مهم و اساسی است که در مکتب اسلام و همه ادیان آسمانی بدان توجه شده و درباره آن فراوان سخن رفته است. آنچه که عارفان مسلمان و دیگر صاحب‌‌‌نظران از جمله متکلمان پیرامون توبه سخن به میان می‌‌آورند، برگرفته از منابع دینی است. متکلمان مسلمان در آثار کلامی خود توبه را تنها بدین دلیل که مسقط عام(به طور عام عذاب را بر می‌دارد) عذاب و کیفر دردناک الهی است،[1] به بحث گذاشته‌اند. عارفان مسلمان نیز توبه را یکی از مباحث مهم و کلیدی خویش تعبیر کرده و برای وصول به مقصد، مقدماتی را پیش‌‌بینی می‌‌نمایند که سالک الی الله باید آن منازل و مقامات را بپیماید؛ از این‌رو تمام صاحب نظران علوم، اعم از فقه، تفسیر، کلام، اخلاق و عرفان از صدر اسلام تا به امروز، به تبیین زوایای مختلف آن پرداخته‌اند. در این گفتار جایگاه توبه در قرآن به صورت فشرده بررسی خواهد شد.
معنای توبه
«توبه» در لغت به معنای رجوع و بازگشت از گناه است.[2] راغب آن‌را رجوع از گناه به بهترین صورت معنا می‌کند.[3] توبه در اصطلاح عبارت است از: «رجوع از طبیعت به سوی روحانیت نفس بعد از آن‌که به واسطۀ معاصی و کدورت نافرمانی، نور فطرت و روحانیت، محجوب به ظلمت و طبیعت شده است».[4]
صاحب جامع السعادات می‌گوید: توبه پاک کردن قلب از گناه و بازگشت از دوری به قرب و نزدیکی است.[5]
توبه در قرآن هم به معنای «رجوع انسان گناه‌کار»، و هم به معنای «توفیق توبه دادن از طرف خداوند به بندۀ معصیت کار» و هم به معنای «قبول و پذیرش توبه از جانب خداوند متعال»، آمده است.
در نتیجه، می‌توان گفت: هر توبۀ انسان، محفوف و پیچیده شده در دو توبه الهی است؛ یکی توفیق دادن به بنده برای توبه، و دیگری پذیرفتن توبه بندگان است، و ممکن است هرسه توبه را به معنای لغوی برگشت داد؛ به این معنا که توبه از انسان، رجوع از گناه و بازگشت از معاصی است، و توبه اول از خداوند، رجوع به فضل و رحمتش به سوی بنده است و توبه دوم، رجوع به قبول آن از بنده است.[6]
در آیه‌ای از قرآن این سه معنا کنار هم جمع شده است؛ آن‌جا که می‌فرماید: «ثُمَّ تابَ عَلَیهِم لِیَتُوبُوا إِنَّ اللهَ هُوَ التَوّابُ الرَّحِیمُ»؛[7] سپس خداوند به آنها برگشت (توفیق توبه داد) تا توبه و برگشت کنند. خداوند بسیار توبه پذیر مهربان است.
تشویق به توبه
قرآن کریم در آیات متعددی مردم را به توبه و رجوع از گناه و بازگشت به درگاه الهی تشویق و ترغیب کرده است، از جمله آیات زیر:
1.«اَلَم یَعلَمُوا أَنَّ اللهَ هُوَ یَقبَلُ التَّوبَةَ عَن عِبادِهِ وَ یَأخُذُ الصَّدَقاتِ وَ أَنَّ اللهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ»؛[8] آیا نمی‌دانستند که فقط خداوند توبه را از بندگانش می‌پذیرد و صدقات را می‌گیرد و خداوند توبه پذیر مهربان است!
2. «قُل یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلیَ أَنْفُسِهِم لاتَقنَطُوا مِن رَحمَةِ اللهِ إِنَّ اللهَ یَغفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الغَفُورُ الرَّحِیمُ وَ أَنِیبُوا إِلی رَبِّکُم وَ أَسلِمُوا لَهُ مِن قَبلِ أن یَأتِیَکُم العَذابُ ثُمَّ لاتُنصَرُونَ»؛[9]بگو ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، به درستی که خداوند بخشنده مهربان است. و به درگاه پروردگار تان باز گردید و در برابر او تسلیم شوید، پیش از آن‌که عذاب به سراغ شما آید، سپس از سوی هیچ‌کس یاری نشوید.
3. «وَ هُوَ الَّذی یَقبَلُ التَّوبةَ عَن عِبادِهِ وَ یَعفُوا عَنِ السَّیئاتِ وَ یَعلَمُ ما تَفعَلُونَ»؛[10] او (خدا) کسی است که توبه را از بندگانش می‌پذیرد و گناهان را می‌بخشد و آنچه را انجام می‌دهید، می‌داند.
نکته قابل دقت این است که در واقع، خداوند می‌فرماید با این‌که از تمام اسرار زندگی و رفتارهای پشت پرده شما اطلاع دارم و لحظه به لحظه اعمال شما را زیر نظر داشته‌ام، با این حال توبه شما را می‌پذیرم .
📚منبع:
[1]. ر. ک: فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ص ۴۳۵، کتابخانه آیت الله مرعشی، قم، ۱۴۰۵ق.
[2]. ابن منظور، لسان العرب، ج 1، ص 233، واژه «توب».
[3]. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص 169، واژه «توب».
[4] امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص 272، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ چهل و چهارم، 1386ش.
[5]. نراقی، محمد مهدی، جامع السعادات، ج 2، ص 234، اسماعیلیان، قم، 1368ش.
[6]. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج ۱، ص ۲۸۷، واژه «توب».
[7]. توبه، 118.
[8]. همان، 104.
[9]. زمر، 53 ، 54.
[10]. شوری، 25.
🌐.منبع: اسلام کویست
🕌دین کده🕌
Http://Eitaa.Com/din20m
@din20m