🔶 دومین کارگاه «فقه و قانون‌گذاری از طراحی تا اجرا» 🔸ارائه توسط دکتر محمود حکمت‌نیا 🔸#گزیده_نکات|قسمت دوم ▫️حقوق این‌گونه نیست که سرمان را زیر پتو بگذاریم و فکر کنیم؛ بلکه باید ببینیم مشکل چیست و دنیا چطور مشکل را حل کرده است و بعد ما چطور می‌خواهیم مشکل را حل کنیم؛‌ یعنی راه میان‌بر باید برویم؛ اسم این، مطالعه تطبیقی است. معنای مطالعۀ تطبیقی این است که چه تحلیلی از تجربۀ دیگران ارائه می‌دهیم تا به درد خودمان بخورد. ▫️ گاهی مطالعات انتقادی ما روشن است؛ یعنی مثلاً می‌دانیم حد مالکیت کجاست و نقش آن چیست و حقوق آن چیست؛ توسعۀ «الناس مسلطون علی اموالهم» کجاست؛ اما بحث بر سر این است با وجود تمام این موارد، یک مسأله‌ای به وجود آمده که با آنها قابل حل نیست و می‌خواهم در راه حل خلاقیت به وجود بیاورم و نمی‌خواهم قاعدۀ بنیادین را عوض کنم. به اینها اصطلاحاً مطالعات جانبی می‌گوییم؛ یعنی شما آن اصلی‌ها را انجام دادی و حالا می‌خواهی با توجه به دست پری که از این اصلی‌ها داری، یک خلاقیت به خرج بدهی و مشکلت را حل کنی. نوع مطالعه در این مورد، متفاوت خواهد بود. ▫️نهادها ساختۀ دست بشر هستند؛ هنگامی که من خانه‌ای نساختم، شما نمی‌توانی بگوییی تو خلو داری؛ بلکه باید بگویی تو کار نکردی و‌ نساختی. ▫️بحث خلو در جایی است که ذات موضوع بدون دستکاری بشر وجود دارد؛ مثلاً فرض کنید در حوزۀ جایی که بشر توانمندی پیدا کرده دربارۀ اینکه تلقیح مصنوعی انجام بدهد، این توانمدی در صدر شریعت نبوده است؛ این می‌شود ما لا نص فیه، که موضوعی وجود دارد اما نصی وجود ندارد؛ اما یک سری موضوعات چنین نیست؛ این موضوعات و خود حقوق، ساختۀ دست بشر است؛ مثل شرکت‌های سهامی عام، ساختۀ دست بشر است؛ ما نمی‌توانیم بگوییم در این زمینه خلو داریم؛ بلکه باید بگوییم نساختیم؛ فرق است بین نبودن و نساختن. خلو در نبودن است؛ دومی نساختن است. #کارگاه #دین_و_حکمرانی #قانون_گذاری_دینی 🔅اندیشکده دین و حکمرانی 🆔 eitaa.com/din_hokmrani