چند نکته برای تلاوتگران عرض میکنم؛
به شما که حالا تلاوت میکنید و مردم استفاده میکنند و این شأن بزرگ را خدای متعال به شما داده، این توفیق بزرگ را پیدا کردهاید که میتوانید آورندهی رسالت الهی به مردم باشید و دلهای ما را مخاطب خودتان قرار بدهید،
چند نکته را من عرض بکنم.
تلاوت باید برای اثرگذاری بر مخاطب باشد🌻
که البتّه این شگردهایی دارد که من بعضی از آنها را بعداً عرض میکنم؛ البتّه اغلب شماها هم آشنا هستید؛
📌 «اثرگذاری بر مخاطب»؛ یعنی شما تلاوت را که شروع میکنید، نیّتتان باید این باشد که این تلاوتِ شما در مخاطبِ شما اثر بگذارد.
ما دو جور تلاوت داریم:
✨ یک جور آن تلاوتی که هدفش اثرگذاری است،
✨یک جور آن تلاوتی که هدفش آوازخوانی است.
تعجّب میکنید؟ تعجّب نکنید. ❌
حالا شماها الحمدلله چون خودتان همه خوب و پاک و دارای نیّت صادق هستید، ممکن است برایتان تعجّبآور باشد؛
امّا نه، کسی که با این قرّاء بیرونی ــ خارج از کشور ما؛ اسم کشور را نمیآورم ــ آشنا باشد، میبیند؛ بعضیهایشان هستند که وقتی تلاوت میکنند، گویی اصلاً غرضشان این است که لحنها و شیوهها را مدام به رخ مستمع بکشند!
🔸مستمع هم حرفهای است، یک عدّه مستمع حرفهای دارند؛ این هیاهوها که میشنوید ــ هایوهوی، فریاد میزنند، آدم هم نمیفهمد چه میگویند! ــ اینها همان حرفهایهایند؛ غالباً اینها دنبال این [هستند].
🔵در اجتماعات عمومی که میبینید مردم فریاد میکشند، «الله» میگویند، گاهی گریه میکنند، آن تأثیرگذاری است؛
🔵امّا در این مجالس خاصّی که پیدا است مثلاً بیست نفر، پنجاه نفر یا صد نفر هستند که دُوروبَر قاری را گرفتهاند، سر و صدا میکنند، هیاهو میکنند، اینها از آن موسیقی زیبا و فعّالی که او به کار برده لذّت میبرند؛ شاید اصلاً توجّه به معانی هم نداشته باشند. خود آن قاری هم همین جور است.
من یک مثال بزنم. البتّه دلم نمیخواهد اسم بیاورم؛ یک قاری خیلی خوشخوان و خوشصدایی، مثلاً فرض کنید محمّد عمران ــ حالا اسم آوردیم ــ خیلی خوشصدا است، در موسیقی هم مسلّط است؛
شنیدم که میگفتند مسلّطترین آدم در موسیقیهای عربی است. او قرآن میخواند؛ سورهی یوسف [را چنین خوانده:]
«بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ * الر» بعد
«تِلکَ آیاتُ الکِتابِ المُبین». چند آیه که میخواند، برمیگردد [دوباره میخواند:]
«بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ * الر»؛ دنبالهاش را نمیخواند. بعد دوباره
«بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ * الر».
من شمردم در این چند دقیقهی اوّل شاید حدود هشت نُه مرتبه گفت:
بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ * الر؛ خب چرا؟ تکرار آیات خیلی خوب است.
وَ مَن اَحسَنُ قَولاً مِمَّن دَعا اِلَی الله؛ این را مثلاً فرض کنید قاری میخواند، [تکرارش هم] خیلی خوب [است]؛✅
همین آیات اوّلی که آقای فردی خواند. من منتظر بودم ایشان آن دو سه آیهی اوّل را تکرار کند.
💚 اینها تکرارکردنی است؛ تکرار اینها یک جاهایی خیلی خوب است و واجب و لازم است، یعنی تکرارش همین طور تأثیرگذار است؛
امّا [تکرار] «بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ * الر» چه فایدهای دارد؟ چه تأثیری در مخاطب دارد؟ جز اینکه [نشان بدهد] شیوههای مختلف خواندن را ــ شیوههای موسیقایی را ــ او دارد عمل میکند؛ آنها هم گوش میکنند.
این خواندن، این تلاوت، تلاوت مطلوب نیست؛ ❌
تلاوت باید برای اثرگذاری باشد.✅
⚪️البتّه اثرگذاری در درجهی اوّل به خود آن خواننده مربوط میشود.
آن خواننده اگر چنانچه خودش از تلاوتش متأثّر باشد ــ که انسان میبیند بعضی از خوانندههای مصری حقیقتاً خودشان از آن تلاوتشان متأثّرند ــ اثرش طبعاً زیادتر است؛ ☑️
شگردهایی هم دارد که من حالا بعضی را عرض میکنم. [البتّه] غرضی دارم؛ نه اینکه بخواهم آن شگرد را به شما یاد بدهم؛ شما خودتان بهتر از من بلدید؛ مقصودی دارم از این کار.