ب) تداعي قبل از توضيح روش تداعي، ذكر اين نكته ضروري مي¬باشد كه مطالب در حافظه به طور زنجيره¬اي يا شبكه¬اي ثبت و ضبط مي¬شوند. يعني به ياد آوردن كلمه يا مطلبي موجب به ياد آوردن كلمه ديگر مي-شود. در روش تداعي به اين صورت عمل مي¬كنيم؛ كلمات را به هم ربط داده و در ذهن تجسم مي¬كنيم. وقتي كلمه اول را به ياد آورديم، كلمات ديگر سلسله وار به خاطرمان خواهند آمد. اين حالت «ضبط زنجيره¬اي مطالب در حافظه» مي¬باشد. اين روش در ابتدا اگرچه وقت گير است اما با چند بار تمرين مي¬توانيد در يك لحظه ارتباط دو كلمه را در ذهن تجسم كرده و به خاطر بسپاريد. در هنگام تداعي لازم نيست ارتباطها را با زبان تكرار كنيد، بلكه به طور سريع آنها را مجسم نماييد. ج) تكرار براي به خاطر سپردن از روش تكرار نيز استفاده مي¬شود. البته مطلبي را كه فقط با روش تكرار به خاطر سپرده باشيم زودتر از ياد خواهيم برد. عملا مي¬بينيم كه روش تكرار براي به خاطر سپردن دائمي چندان سودمند نيست ولي مي¬توان با تكرار در زمانهاي مختلف و با فاصله مناسب، تأثير مطلب و مدت نگهداري آن را در حافظه افزايش دهيم. روانشناسي به نام ژوست، ثابت كرده است كه اگر متني شش بار پي در پي خوانده شود، ميزان حفظ مطالب بسيار كمتر از آن است كه همان مطلب شش بار با فاصله¬هاي زماني خوانده شود. فاصله زماني مناسب بين هر بار خواندن از ده دقيقه تا شانزده ساعت مي¬باشد. لذا تكرار مطالب در پايين تر از ده دقيقه زائد بوده و در بالاتر از شانزده ساعت موجب فراموشي بخشي از مطالب مي¬شود. عمل مرور را در زمانهاي مختلف انجام دهيد زيرا كه مرور تأثير مطالب در حافظه را بيشتر مي¬كند. نكات مهم در حفظ و حافظه 1) از فشار آوردن به حافظه و متراكم كردن ساعات يادگيري جداً خودداري نماييد و در فعاليتهاي ذهني بين هر سي الي چهل دقيقه يك بار به مدت پنج دقيقه استراحت كنيد و تنفس عميق داشته باشيد. 2) در هنگام مطالعه چند موضوع يا كتاب، بين موضوعات مشابه تداخل و بي نظمي ايجاد مي¬شود و اگر بعد از مطالعه در مورد يك موضوع، در مورد موضوع ديگري مطالعه كنيد به حافظه زياد فشار نخواهد آمد و آموخته¬هاي شما آسيب نخواهد ديد. 3) ميزان فراموشي حافظه در خواب به مراتب كمتر از بيداري است، بنابراين بعد از آموختن مطالب دشوار، مدتي استراحت مطلوب داشته باشيد. 4) در تقويت حافظه علاقه نقش مهمي را ايفا مي¬كند، اگر به موضوع و مطلبي علاقه شديدي داشته باشيد، در به خاطر سپردن آن مشكلي نخواهيد داشت. 5) در به خاطر سپاري، عمل گزينش مطالب را انجام دهيد. يعني سعي در حفظ كردن و يادگيري همه مطالب نداشته باشيد، بلكه فقط مطالب مورد نياز و مهم را به خاطر بسپاريد. 6) در هنگام خستگي و بي حوصلگي از كارهاي ذهني و مطالعه بپرهيزيد، زيرا كه خستگي موجب كم شدن دقت مي¬گردد. 7) درهنگام شروع مطالعه. هرگزاين فكرراكه مطلب مشكل ويا خسته كننده است به خود راه ندهيد. 8) به خود تلقين كنيدكه قادريدهرمطلبي راخوب فرا بگيريد، زيرا واقعا قادر به انجام اين كار هستيد. 3ـ تمركز حواس و دقت • تمركز حواس شرط اول يادگيري،تمركز حواس است. رعايت موارد زير در افزايش تمركز حواس ضروري و مهم است؛ الف) علاقه داشتن علاقه به كاري كه انجام مي¬دهيد، از شرايط اصلي ايجاد تمركز حواس است. با توجه به ارزش و اهميت محتوايي كه در حال يادگيري آن هستيد مي توانيد علاقه خود را به آن افزايش دهيد و بين مطالب و محتويات هم سطح، آنهايي را براي يادگيري انتخاب كنيد كه به آنها علاقه بيشتري داريد. ب) هدف مشخص بودن هدف و اينكه براي چه به يادگيري موضوع مورد نظر مي پردازيد ، از هجوم تفكرات گوناگون در هنگام مطالعه و فعاليت¬هاي ذهني جلوگيري مي¬كند و تمركز حواس را بالا مي¬برد. ج) شرايط عمومي رعايت هر يك از اصول مطالعه در تمركز حواس تأثير بسزايي دارد. داشتن تفكرات مثبت، رعايت مكان مناسب براي مطالعه، برنامه ريزي روزانه، استراحت كافي، اعتماد به نفس، عدم خستگي و اضطراب هر يك به نحوي در تمركز حواس مؤثرند. • دقت از عوامل بسيار مهم در يادگيري ، دقت مي باشد ؛ اگر هنگام يادگيري دقت به خرج دهيم علاوه براينكه مطالب را بهتر و كاملتر به خاطر مي سپاريم، در زمان و وقت هم صرفه جويي مي شود ، چراكه بسياري از برگشتهاي به مطالب قبل ، به خاطر عدم دقت كافي هنگام يادگيري است. تمرين براي افزايش دقت 1) صداي الگوي آموزشي را زياد كرده و با دقت صداي آن را تدريجا كاهش دهيد و رفته رفته صدا را ضعيف تر و ضعيف تر كنيد. در حين آهسته كردن صدا با دقت كامل به آن گوش دهيد. اين تمرين در افزايش دقت مؤثر است. 2) هنگام شب وقبل ازخواب،فعاليتهاي روزگذشته راباتجسم كامل در5 الي10 دقيقه مجسم كنيد. 4ـ درك (يادگيري) و يادسپاري دو نوع كيفيت براي به خاطر سپردن مطالب در حافظه وجود دارد: الف) به خاطر سپردن و ضبط مطالب در حافظه كوتاه مدت. ب) حفظ و ضبط مطالب در حافظه بلند مدت.