۲.۵۲۷ آموزشگاه و هنـرسرای *دعــا* بخش سوم *درس سوم:* *محتویات دعا* اول: *خداشناسی* نمونه هائی از *خداشناسی* در ادعیه *أئمه أطهار* صلوات الله علیهم: نمونه سوم: *مناجات الذاکرین* حضرت *امام سجاد* صلوات الله علیه: اِلهى‏ بِکَ هامَتِ‏ الْقُلُوبُ الْوالِهَةُ، وَ عَلى‏ مَعْرِفَتِکَ جُمِعَتِ الْعُقُولُ الْمُتَبایِنَةُ، خدایا دلهاى شیدا همه سرگشته‏ و تشنه توأند و خِرَدهاى متفرق و جدا همه در مورد معرفت تو متفق شده‏ اند. فَلا تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ اِلاَّ بِذِکْراکَ وَ لا تَسْکُنُ النُّفُوسُ اِلاَّ عِنْدَ رُؤْیاکَ، و از اینرو دلها جز به یاد تو آرام نگیرند و جانها جز به مشاهده جمالت تسکین نیابند. اَنْتَ‏ الْمُسَبَّحُ فى‏ کُلِّ مَکانٍ وَ الْمَعْبُودُ فى‏ کُلِّ زَمانٍ، تویى که در هر جا تسبیحت گویند و در هر زمانى پرستش کنند. وَ الْمَوْجُودُ فى‏ کُلِ‏ اَوانٍ وَ الْمَدْعُوُّ بِکُلِّ لِسانٍ وَ الْمُعَظَّمُ فى‏ کُلِّ جَنانٍ و در هر آن موجود بوده‏ اى و به هر زبان تو را خوانند و در هر دلى تو را به بزرگى یاد کنند نمونه چهارم: *دعای کمیل* حضرت *امیرالمؤمنین* صلوات الله علیه: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ الَّتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‏ءٍ. خدايا از تو درخواست ميكنم به آن رحمت بی انتهايت كه همه موجودات را فراگرفته است وَ بِقُوَّتِكَ الَّتِي قَهَرْتَ بِهَا كُلَّ شَيْ‏ءٍ وَ خَضَعَ لَهَا كُلُّ شَيْ‏ءٍ وَ ذَلَّ لَهَا كُلُّ شَيْ‏ءٍ. و به توانايى بی حدتت كه بر هر چيز مسلط و قاهر است و همه اشياء خاضع و مطيع اوست و تمام عزتها در مقابلش ذليل و زبون است وَ بِجَبَرُوتِكَ الَّتِي غَلَبْتَ بِهَا كُلَّ شَيْ‏ءٍ وَ بِعِزَّتِكَ الَّتِي لاَ يَقُومُ لَهَا شَيْ‏ءٌ. و به مقام جبروت و بزرگيت كه همه قدرتها برابر او مغلوب است و به عزت و اقتدارت كه هر مقتدرى از مقاومتش عاجز است وَ بِعَظَمَتِكَ الَّتِي مَلَأَتْ كُلَّ شَيْ‏ءٍ وَ بِسُلْطَانِكَ الَّذِي عَلاَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ و به عظمت و بزرگيت كه سراسر عالم را مشحون كرده است. و به سلطنت و پادشاهيت كه بر تمام قواى عالم برترى دارد. وَ بِوَجْهِكَ الْبَاقِي بَعْدَ فَنَاءِ كُلِّ شَيْ‏ءٍ. و بذات پاكت كه پس از فناى همه موجودات تا أبد باقى است. وَ بِأَسْمَائِكَ الَّتِي مَلَأَتْ (غَلَبَتْ) أَرْكَانَ كُلِّ شَيْ‏ءٍ. و به نام هاى مباركت كه در همه اركان عالم هستى تجلى كرده است. وَ بِعِلْمِكَ الَّذِي أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذِي أَضَاءَ لَهُ كُلُّ شَيْ‏ءٍ. و به علم ازليت كه بر تمام موجودات محيط است و به نور تجلى ذاتت كه همه عالم را روشن ساخته است. يَا نُورُ يَا قُدُّوسُ يَا أَوَّلَ الْأَوَّلِينَ وَ يَا آخِرَ الْآخِرِينَ‏. اى نور حقيقى و اى منزه از توصيف، اى قبل از همه و بعد از همه موجودات. أَنْتَ أَكْرَمُ مِنْ أَنْ تُضَيِّعَ مَنْ رَبَّيْتَهُ أَوْ تُبْعِدَ (تُبَعِّدَ) مَنْ أَدْنَيْتَهُ‏ تو كريم ترى از اينكه از نظر بياندازى آن را كه خودت پرورانده‏ اى يا دور كنى آنرا كه به خودت نزدیکش نموده ای. أَوْ تُشَرِّدَ مَنْ آوَيْتَهُ أَوْ تُسَلِّمَ إِلَى الْبَلاَءِ مَنْ كَفَيْتَهُ وَ رَحِمْتَهُ‏ يا برانى آن را كه به او پناه داده‏ اى يا بسپارى به بلاء آن را كه كفايتش كرده‏ و به او فرصت داده‏ اى. نمونه پنجم: *مناجات العارفین* حضرت *امام سیدالساجدین* صلوات الله علیه: إلهي قَصُرَت الألْسُنُ عَنْ بُلُوغِ ثَنائِكَ كَما يَليقُ بِجَلالِكَ وَ عَجَزَتِ الْعُقُولُ عَنْ إدْراكِ كُنْهِ جَمالِكَ وَ انْحَسَرَتِ الأبْصارُ دُونَ النَّظَرِ إلَى سُبُحاتِ وَجْهِكَ وَ لَمْ تَجْعَلْ لِلْخَلْقِ طَرِيقاً إلَى مَعْرِفَتِكَ إلاّ بِالعَجَزِ عَنْ مَعْرِفَتِكَ. إلهي فَاجْعَلْنا مِنَ الَّذينَ تَرَشّحَتْ أشْجارُ الشّوْقِ إلَيْكَ فِي حَدائِقِ صُدُورِهِمْ وَ أخَذَتْ لَوْعَةُ مَحَبَّتِكَ بِمَجامِعِ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ إلى أوْكارِ الأفْكارِ يَأْوُونَ و في رِياضِ الْقُـرْبِ و المُكاشَفَةِ يَرْتَعُونَ وَ مِنْ « حِياضِ المَحَبَّةِ » بِكأْسِ المُلاطَفَةِ يَكْرَعُونَ .معبودم، زبان‌ها از ادای ثنایت آن‌چنان‌که شایسته عظمت توست کوتاه است و خردها از درک ژرفای جمالت ناتوان است و دیده‌ها از تماشای بزرگی‌های ذاتت درمانده است، برای انسان‌ها راهی به‌سوی شناسایی‌ات جز ناتوانی از شناختت قرار ندادی، معبودم، ما را از کسانی قرار ده که شاخسارهای اشتیاق به سویت در بوستان‌های سینه‌هایشان استوار و پابرجا شده است و سوز عشقت در کانون دل‌هایشان برافروخته، از این روی به آشیانه اندیشه‌های والا جای گیرند و در گلستان قرب و مکاشفه‌ات خوش‌گذرانی می‌کنند و از حوض‌های محبّتت با جام ملاطفت می‌نوشند و در کنار نهرهای حسن‌نیّت و خیرخواهی‌ات وارد می‌شوند، درحالی‌که پرده از دیدگانشان برداشته شده و تاریکی دودلی از باورها و درون‌هایشان دور گشته و خلجان شک