شهداي هنگام
داشتن شایستگی و لیاقت در انجام کار
در قرآن کریم سوره بقره آیه 124 میفرماید خداوند سبحان حضرت ابراهیم را پس از آزمایشهای بسیار به مقام پیشوایی مردم منصوب نمود.به علاوه شایستگی افراد باید از روی عملکردشان باشد نه از روی گفتار و حرف،زیرا در میدان عمل است که انسان صفات واقعی خویش را آشکار میکند.همچنین در آیات 246-247 سوره بقره خداوند«علم»و«قدرت»را دلیل شایستگی طالوت برای مدیریت و فرماندهی قوم میدانند.در سوره نساء آیه 58 نیز میفرماید:«خداوند به شما امر میکند که امانتها را به اهلش بسپارید و چون میان مردم داوری میکنید،به عدالت داوری کنید.»از ظاهر آیه مذکور چنین برمیآید که مفهوم «الامانات»در آیه مفهومی عام است که شامل همه امانتها،اعم از مالی و غیر مالی میان مردم و امانتهای خداوند بر بندگانش اعم از قرآن و سایر اوامر و نواهی و امانتهای الهی که بر عهده زمامداران است،میشود.رهبری و پیشوایی نیز امانتی است الهی و زمامداران موظفند حقوق رعیت را ادا کنند و عدالت را میان مردم جاری سازند و با آنان از سر لطف و مهربانی رفتار کنند و بر اساس دین و شریعت اسلام آنان را رهبری و حقوق آنان را از صدقات و غنائم بپردازند. پس وقتی مدیریت هم امانتی است سنگین،باید به اهلش سپرده شود.کسانی که بدون داشتن شایستگیهای لازم در جایگاه اداره امور قرار میگیرند و یا آنان که اداره کارها را به افرادی فاقد شایستگیهای لازم هستند،میسپارند مرتکب بالاترین خیانتها میشوند که بدون شک مایه هلاکت خود و دیگران شده و در دنیا و آخرت مغضوبند.
البته سپردن مسئولیت و دادن اختیار به افراد بدون سنجیدن و آزمودن آنها از ضعف و بیبصیرتی مدیر به حساب میآید.در یک نظام کارآ سپردن مسئولیت پس از شناخت افراد و توانایی آنها بر اساس اختیار است.زیرا توانایی انسانها در زمان آزمودن، مشخص میشود. در نامه 53 نهج البلاغه به امیر المومنین علی (ع)به مالک میفرماید:«پس در کارهای کارگزارانت دقت کند و آنان را با آزمایش و امتحان به کار گمار و آنان را به میل خود و از روی استبداد رأی(بدون مشورت)به کار نگمار،زیرا استبداد و پیروی از میل خود،شاخهای از شاخههای ستم و خیانت است و از میان آنان افرادی را که باتجربهتر و پاکتر و پیشگامتر در اسلامند برگزین زیرا اخلاق ایشان بهتر و خانواده آنها پاکتر و طمعشان کمتر و در سنجش عواقب کارها بیناترند.»