🌷🌷مبحث ۱۳۲۷ دی ۱۴۰۲ شمسی
با نام خدای مومن و سلام به خدا باوران💐
تدبری درآیه ۸۲ بقره( ایمان و عمل صالح)
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
ﻭ ﻛﺴﺎنی ﻛﻪ خدا را باور کردند و در دایره امن خدا قرار گرفتند
یعنی ایمان ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎی ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﻧﺠﺎم ﺩﺍﺩﻧﺪ ، ﺍﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺍﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻪ ﺍﻧﺪ .(بقره ٨٢)
تکواژگان:
وَالَّذِينَ : و کسانیکه، و انسانهای شریفی که
آمَنُوا : باور کردند، گرویدند . فعل ماضی جمع مذکر اخباری است ،که ۲۴۸ بار در قرآن آمده است
وَعَمِلُوا : و انجام دادند، عمل کردند
الصَّالِحَاتِ : شایسته ها را
أُولَٰئِكَ : آنان
أَصْحَابُ : همگویان، همنشینان و یاران
الْجَنَّةِ : باغهای پوشیده از گل و گیاه اند
هُمْ : ایشان، همانان
فِيهَا : در آن ( گلستان)
خَالِدُونَ : جاودانند
💐 نکت :
آمِنُوا : فعل امر ( انشاء): باور کنید ، ایمان بیآورید، که ۱۸ بار در قرآن آمده است
.
ایمان و عمل صالح، دو شهپر تصعید برای رسیدن به قله انسانیت و اسباب رهیدن از ثقالت زمین( زمینگیر شدن) هستند
ایمان، نرم افزار و قلبی است و مربوط به حیطه عاطفی و شناختی است
عمل صالح، سخت افزار و اندامی و ارگانیزمی و مربوط به حیطه روان حرکتی است
و این دو در تلازم ناگسستنی هستند
ترکیب ،، ایمان و عمل صالح،، حدود ۷۰ بار در قرآن مجید آمده است
💝حکمت ۲۶۶ نهج البلاغه:
وَ سَأَلَهُ رَجُلٌ أَنْ يُعَرِّفَهُ الْإِيمَانَ،
كسى از آن حضرت( امیرالمومنین علی علیه السلام) تقاضا كرد كه ایمان را برايش توصيف کند :
حضرت فرمودند :
اَلْإِيمَانُ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ،
ايمان ، اقرار به زبان
وَ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ،
و شناخت با قلب
وَ عَمَلٌ بِالْجَوَارِحِ ( عمل بالارکان)
و عمل به جوارح است.
یعنی با زبان ؛ شهادتین را بگوئیم
و اصول دین را بپذیریم
و با دل و قلب خود به مرحله شناخت و باور برسیم
و سپس با عمل به واجبات و ترک محرمات، از میوه های ارزشمند آن درخت ایمان، بهره مند شویم .
یعنی ثمره و میوه و حاصل آن شجره طیبه ، عمل به قانون الهی و شریعت اسلامی است.
💞عمل صالح ،زندگی پاکیزه ساز:
مقصود از زندگی پاکیزه، آن نوع از زندگی است که در آن مفاهیم انسانی زنده گردد،
صلح و صفا، محبت و دوستی، همدردی و همکاری، آرامش و امن حکمفرما باشد،
بشر از قید انحصار طلبی، «خودمحوری» و ستم کاری بیرون آید و جامعه در سایه ایمان به خدا از بسیاری از تعدیات مصون بماند.
اگر زندگی پاکیزه همین است، یک چنین زندگی، در سایه ایمان به خدا و عمل صالح صورت میپذیرد زیرا در پرتو «عمل صالح» محبت و دوستی، صفا و صلح به جامعه باز میگردد
و افراد جامعه بسان اعضاء یک تن، به یاری یکدیگر میشتابند.
💖قرآن در این باره میفرماید:
هر کس عمل نیک انجام دهد در حالی که مؤمن است، خواه مرد باشد یا زن، به او حیات پاکیزه میبخشیم و پاداش آنها را به بهترین اعمال که انجام میدهند، میدهیم.
(نحل ۹۷)
قرآن در آیه دیگر از این حیات پاکیزه به «امن» و آرامش تعبیر آورده است و آرامش فردی و اجتماعی را در سایه ایمان و عمل صالح میداند آنجا که میفرماید:
آنان که ایمان آورده و ایمان خود را با تعدی و ستم آلوده نکردهاند برای آنان زندگی توام با امن و آرامش است.
(انعام ۸۲)
درست است که در این آیه سخن از «عمل صالح» به صراحت به میان نیامده است ولی قیام به وظایف اجتماعی و اداء حقوق انسان عین عدل و داد، و سستی و تنبلی در این راه عین ظلم و ستم است و به دیگر سخن:
بیزاری انسان از ظلم و ستم بدون انجام عمل صالح در ابعاد فردی و اجتماعی امکان پذیر نیست درست است که خدمات اجتماعی، تنها بعد عمل صالح نیست، بلکه وظائف فردی و فرائضی مانند:
نماز و روزه نیز عمل صالح است
ولی یکی از ابعاد واضح آن، خدمات اجتماعی و اصلاح وضع نا بسامان افراد جامعه است
تا جایی که رسول گرامی(ص) فرمود:
من اصبح و لم یهتم بامور المسلمین فلیس بمسلم.
«آن کس که به فکر برادران دینی خود نباشد، مسلمان نیست.»
مکاتبب الرسول ج۳ ص ۲۷۵
اگر «حیات طیبه» نتیجه مستقیم ایمان و عمل صالح در زندگی این جهان است نتیجه آن در سرای دیگر همان است که در ذیل آیه میفرماید:
«و لنجزینهم اجرهم باحسن ما کانوا یعملون»
یعنی خداوند در نهایت بزرگواری به عمل متوسط و خوب، پاداش عمل خوب تر و بهتر را میدهد
🌷سیروس کامران ماوردیانی گیلانی🌷