(إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيمًا(1)
در مدخل سالگرد بعثت پيامبر اعظم(ص)، مقام جامعيت انسانيت، انسانُ الْكُلّ، مظهر کامل مقام همة انبياء و اولياء به ظهور اسم جامع «الله»، آنچه كه شايسته است مورد نظر باشد توجه به مقام آن حضرت است. در چنين شبي توجه ها را به پيامبري بيندازيم که افق انسانيت است، تا روشن شود هرکس از شناخت و تبعيت آن حضرت باز بماند، از خود باز مانده است.
خداوند در قرآن نسبت به پيامبر(ص) يك پيامي و يك وظيفه اي و يك هدايتي براي ما مطرح فرموده است. مي فرمايد: اي انسان ها! اي همه انسان ها! قضيه از اين قرار است که؛ «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا»؛ خدا و ملائکه او بر پيامبر صلوات مي فرستند، اي مؤمنين شما هم بر او صلوات بفرستيد و همگي به طور کامل تسليم او شويد.
با دقت در آيه مذکور که مي فرمايد خدا و ملائکه بر پيامبر(ص) صلوات مي فرستند، روشن مي شود که اين يك قاعده كلّي و يك سنت و ناموس جاري در هستي است كه همه كروبيان و همة ملائکه عالم قدس و حتّي خود خداوند، كه جامع همه كمالات است، بر پيامبر خدا(ص) درود مي فرستند.(2) بعد نتيجه مي گيرد که اي مؤمنين! شما هم اوّلاً؛ درود بفرستيد، ثانياً؛ با تمام وجود و به نحو کامل تسليم او شويد تا شأن شما هم، شأن ساکنان عالم قدس گردد و خدايي شويد. يعني حال كه دانستيد اهل عالم قدس و ملكوت و حتي خود خداوند بر پيامبر خدا(ص) درود مي فرستند، اگر مي خواهيد قدسي شويد و جهت جانتان به سوي عالم قدس باشد و شأن شما هم شأن ملائكه گردد و خدايي شويد، «صَلُّوا عَلَيْهِ»؛ شما هم به پيامبر(ص) درود بفرستيد.
از اين آيه بر مي آيد که با درودفرستادن بر پيامبر خدا(ص) جان و قلب انسان هماهنگ با عالَم الهي خواهد شد و متخلق به صفات الهي مي گردد، پس «صَلُّوا عَلَيْهِ» بر او صلوات بفرستيد تا با صلوات بر محمّد و آل او، نبض جان شما نيز چون نور جاري در عالم قدس، به سوي حضرت «الله» سير کند. با اين آيه خبر مي دهند که اگر شما هم در آن وادي که خدا و ملائکه قرار دارند، وارد شويد، هم سنخ آن عالم مي گرديد و لذا از پيامبر(ص) روايت است که؛ «هرگاه نام من نزد فردي برده شود و او بر من صلوات نفرستد، از رحمت الهي دور افتد و او را به دوزخ برند». (3)زيرا وجود مقدس پيامبر(ص) دريچة نظر به عالم قدس و بهشت الهي است. حال اگر کسي از آن حضرت روي برگرداند، و وقتي نام آن حضرت در مجلسي برده شود از طريق صلوات بر او، نظر خود را بر وجود مبارک او نيندازد، عملاً به بهشت الهي پشت کرده است.
مقام اسم جامع الهي يعني «الله» و نيز ملائكه يعني مظاهر اسماء الهي ، بر پيامبر خدا(ص) درود مي فرستند و نظر به آن حضرت دارند و در آينة وجود آن حضرت زيبايي ها و کمالات قابل ستايش را مي بينند. حال اگر شما مي خواهيد نزديك به خدا و هم سنخ ملائكه شويد، «صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا»؛ به زيبايي هاي وجود نوراني آن حضرت بنگريد و نه فقط با شعور قلبي بر آن حضرت درود فرستيد ، بلكه در مقام عمل تسليم کامل او شويد. يعني هم جنبه قلبي شما با درود بر پيامبر خدا(ص) قدسي گردد و چشم تان، چشم الهي شود، هم قواي تحريکي و عقل عملي شما پذيراي قول و فعل پيامبر(ص) گردد، تا آن هماهنگي كه لازمه وجود شما با خداوند است از طريق تسليم شدن بر پيامبر(ص) كه مقامش مقام وحدت و هماهنگي صِرف با اَحديت است، در شما نيز ايجاد شود. خوشا آن صلوات و تسليمي كه موجب تقرب جان به عالم ملائکه و حضرت رب العالمين مي شود.
در روايت از ابابصير داريم که مي گويد؛ «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(ع) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً» قَالَ الصَّلَاةُ عَلَيْهِ وَ التَّسْلِيمُ لَهُ فِي كُلِّ شَيْ ءٍ جَاءَ بِه».(4) از امام صادق(ع) از آيه «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً» سؤال کردم. فرمودند: يعني بر او صلوات بفرست و در هر چيزي که آورده تسليم او باشد. چون تسليم دستورات خداشدن، يک نحوه هماهنگي با قلب مبارک آن حضرت است، قلبي که محل اسرار عالم هستي است و مورد توجه خدا و ملائکه الهي است.
قسمت اول